Zaparcia – problem nie tylko jelita grubego

Czym są zaparcia i jak się objawiają?

Zaparcia stolca zarówno u dzieci, jak i dorosłych są jedną z częstych dolegliwości zgłaszanych podczas wizyt dietetycznych. Szacuje się, że około 8-10% osób w wieku rozwojowym ma zaparcia. Problem w populacji ogólnej dotyczy 15% osób, w tym 80% równocześnie zmaga się ze wzdęciami. Przyczyny powstawania zaparć i ich patofizjologia są złożone i jeszcze nie w pełni poznane. Za normę u osób dorosłych uznaje się wypróżnienie do 2 razy dziennie 5-7 dni w tygodniu. Niepokojące jest oddawanie stolca rzadziej niż 3 razy w tygodniu, czemu zwykle towarzyszy nieprzyjemny ból brzucha i wzdęcia.

U ponad 90% przypadków dzieci z zaparciami mówimy o tzw. zaparciach czynnościowych. W zaparciach czynnościowych dochodzi do wstrzymywania stolca, konsekwencją czego jest nadmierne odwodnienie treści jelitowej, co sprawia, że stolec dużo trudniej opuszcza jelita.

Zaparcia a SIBO

Warto wspomnieć, że zaparcia i wzdęcia to objawy nieprawidłowo funkcjonującego przewodu pokarmowego, których przyczyna może leżeć gdzieś indziej. Jeśli zaparciom towarzyszy również wzrost masy ciała oraz wzdęcia, można przypuszczać, że przyczyną problemów jest tzw. SIBO metanowe – IMO z ang. Intestinal Methane Overgrowth. O IMO mówi się wówczas, gdy dochodzi do przerostu archeonów w jelicie cienkim. Są to mikroorganizmy produkujące metan, który jest gazem bezpośrednio wpływającym na motorykę przewodu pokarmowego. W przypadku nadprodukcji tego gazu i nagromadzenia dużych ilości dochodzi do spowolnienia pasażu jelitowego. W takiej sytuacji pokarm zbyt wolno przemieszcza się przez jelita, a to może powodować wspomniane wcześniej dolegliwości. Głównymi metanogenami są Methaninobrevibacter smithii i Methanospaera stadmagnae. W przebiegu SIBO dochodzi do przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim, gdzie na drodze fermentacji węglowodanów powstaje wodór, wykorzystywany  następnie przez metanogeny do produkcji metanu. Jeśli SIBO nie występuje, nie ma warunków dla wzrostu archeonów. Więcej przeroście bakterii jelita cienkiego – SIBO przeczytasz tutaj.

Jakie dolegliwości mogą sugerować IMO?

Najważniejszym wyróżnikiem IMO jest występowanie u pacjentów gazów i wzdęć, współistniejących z zaparciami. Spowolniony pasaż jelitowy sprawia, że gazy zostają w jelitach i jest problem z ich eliminacją. Jednym z objawów IMO jest również przyrost masy ciała. Dzieje się tak, ponieważ archeony mogą zwiększać ilość kalorii pozyskiwanych z pokarmów i sprzyjać przybieraniu masy ciała. Więcej o objawach SIBO i IMO przeczytasz tutaj.

Jak zdiagnozować SIBO i IMO?

W celu ustalenia, czy przyczyną dolegliwości jest SIBO lub IMO, wykonuje się wodorowo-metanowy test oddechowy. Jest to najbardziej skuteczna i rekomendowana, nieinwazyjna metoda diagnostyczna. Badanie to można wykonać zarówno stacjonarnie w placówce Instytutu Mikroekologii w Poznaniu, jak i wysyłkowo, zamawiając badanie w e-sklepie. Więcej o diagnostyce SIBO przeczytasz tutaj. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak pobrać samodzielnie materiał do wodorowo-metanowego testu oddechowego w kierunku SIBO i IMO oraz jak wykonać badanie wysyłkowo – zapraszamy do wpisu blogowego na ten temat.

Leczenie i zapobieganie zaparciom

Leczenie zaparć jest złożone i indywidualne, ponieważ zależy od przyczyny problemu. Terapia powinna być kompleksowa i często jest długotrwała. Powinna obejmować zarówno leczenie farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. W przypadku leczenia niefarmakologicznego mówi się głównie o diecie bogatej w błonnik, zawierającej przede wszystkim polisacharydy (śluzy, celulozę, pektyny itd.) oraz ligniny. Ważnym elementem terapii jest zapewnienie odpowiedniej podaży płynów, a także wsparcie psychologiczne. Do farmakologicznego leczenia problemu zalicza się preparaty odblokowujące jelita oraz leczenie podtrzymujące – laktuloza, laktitol czy parafinę. Jeśli przyczyną zaparć jest IMO, postępowanie farmakologiczne różni się od postępowania przy SIBO.

Ziołolecznictwo

Naturalne metody wspierające jelita i przyspieszające pasaż jelitowy stosuje się coraz częściej jako dodatkowy element terapeutyczny. Wykorzystuje się m.in.: nasiona babki jajowatej, babki płesznik, a także lnu. Naturalnymi substancjami wspomagającymi wypróżnianie są również: stężały sok z aloesu, korzeń rzewienia lekarskiego, korzeń kruszyny. Zaleca się jednak ostrożność i każdy wprowadzony produkt warto w pierwszej kolejności skonsultować z lekarzem prowadzącym czy dietetykiem.

Podsumowanie

Przyczyn zaparć jest wiele, jedną z hipotez jest pojawienie się zmian w obrębie ekosystemu mikrobioty jelitowej. Odpowiednia diagnostyka problemu pomoże włączyć właściwe leczenie. Jeśli występują u Ciebie dolegliwości takie jak: zaparcia, wzdęcia i problemy z masą ciała przyczyną problemu może być IMO, dlatego wykonaj wodorowo-metanowy test oddechowy. Aby poszerzyć diagnostykę, warto wykonać badania z pakietu zaparcia:

• Mikrobiota jelit Basic – w kierunku dysbiozy jelitowej,
• sIgA – w celu diagnostyki zaburzeń funkcjonowania odporności śluzówkowej,
• celiakię IgA – badanie przeciwciał w celu diagnostyki celiakii utajonej.

W ramach pakietu otrzymasz również dwie półgodzinne konsultacje dietetyczne.