SIBO – przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego

Jelita człowieka mogą mieć nawet około 8 metrów długości. Ich najdłuższa część to jelito cienkie. W obrębie jelita cienkiego odbywa się trawienie i wchłanianie tego, co zjadamy. Niestrawione jedzenie trafia do jelita grubego i dlatego głównie tam powinny znajdować się bakterie rozkładające resztki pokarmowe. Zdarza się jednak, że bakterie zasiedlające jelito grube, przedostają się do jelita cienkiego i dochodzi tam do rozrostu flory bakteryjnej. Rozwija się wtedy SIBO lub IMO, czyli zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego. Oto wszystko, co warto wiedzieć o tej chorobie.

W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania:

• Zespół SIBO – co to za choroba?
• Jakie sÄ… objawy przerostu mikoflory jelita cienkiego?
• Jak zdiagnozować nadmiar bakterii zasiedlajÄ…cych jelito cienkie?
• Gdzie wykonać test oddechowy SIBO?
• Czy musisz przygotować siÄ™ do badania w kierunku SIBO?
• W jaki sposób podejść do leczenia zespoÅ‚u SIBO?

Przeczytaj również: Skąd bierze się SIBO? Kilka słów o przyczynach!

SIBO – co to za choroba?

W przypadku SIBO (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth) w obrÄ™bie jelita cienkiego dochodzi do nadmiernej liczby bakterii (powyżej 10⁵ jtk/g) albo jelito cienkie zasiedlajÄ… nietypowe bakterie lub archeony – normalnie bytujÄ…ce w jelicie grubym. Rozwój SIBO powoduje uciążliwe dolegliwoÅ›ci ze strony przewodu pokarmowego, które mogÄ… przypominać objawy zespoÅ‚u jelita nadwrażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome – IBS).

Przyczyn występowania SIBO może być wiele. Najczęstsze przyczyny przerostu bakteryjnego to:

• zbyt maÅ‚a ilość kwasu żoÅ‚Ä…dkowego,
• zaburzenie wydzielania enzymów trzustkowych,
• zaburzenia motoryki jelita cienkiego.

Częstsze występowanie SIBO obserwuje się przede wszystkim w zespole jelita nadwrażliwego, ale także w przypadku innych chorób przewodu pokarmowego: celiakii, chorobie Leśniowskiego-Crohna, zespole krótkiego jelita.

Poznaj objawy SIBO i sprawdź, czy możesz mieć zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego?

Do najczęstszych objawów SIBO należą dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Zwykle nasilanie objawów zespołu SIBO następuje wieczorem oraz po spożyciu probiotyków, produktów fermentowanych i świeżych warzyw. Najczęstsze objawy zespołu rozrostu to:

• wzdÄ™cia i gazy,
• bóle brzucha,
• biegunki lub zaparcia,
• zgaga,
• mdÅ‚oÅ›ci,
• bóle gÅ‚owy,
• zmÄ™czenie.

Przerost bakterii w jelicie cienkim może również przejawiać się niedoborami pokarmowymi. Zwykle dochodzi do niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K oraz witamin z grupy B. Mogą również wystąpić zaburzenia wchłaniania tłuszczów. Ze względu na to, że objawy rozrostu bakteryjnego nie są specyficzne, do oceny występowania zespołu SIBO i ustalenia diagnozy, konieczna jest diagnostyka.

Wszystko, co warto wiedzieć o diagnostyce SIBO

Zespół rozrostu flory jelita cienkiego diagnozuje się w sposób nieinwazyjny za pomocą testów oddechowych: wodorowego testu oddechowego lub wodorowo-metanowego testu oddechowego.

Wodór i metan produkowane są przez nadmierną ilość bakterii i archeonów w jelicie cienkim.

Gdzie wykonać wodorowo-metanowy test oddechowy?

W Instytucie Mikroekologii wykonasz wodorowo-metanowy test oddechowy zarówno stacjonarnie, jak i wysyłkowo. W przypadku wariantu wysyłkowego możesz samodzielnie pobrać materiał i dostarczyć go do laboratorium za pośrednictwem kuriera. Zobacz, jakie to proste!

Jak przebiega badanie SIBO?

Badanie trwa około 180 min. W tym czasie, w określonych odstępach dokonywane są pomiary stężenia gazów (wodoru, metanu i dwutlenku węgla) w wydychanym powietrzu. Pozwala to na ocenę nadmiernego rozrostu bakterii w obrębie jelita cienkiego oraz aktywności bakterii w różnych odcinkach przewodu pokarmowego. Warto zaznaczyć, że organizm człowieka fizjologicznie, w spoczynku, nie wytwarza wodoru ani metanu. Wodór jest wydzielany w procesie fermentacji (rozkładu) cukrów przez bakterie w obrębie jelita cienkiego. Metan natomiast powstaje na drodze metabolizmu wodoru przez archeony. Do czasu zakończenia pomiarów należy pozostawać w spoczynku. W trakcie przeprowadzania badania mogą wystąpić wzdęcia, ból brzucha lub biegunka.

Czy do wodorowo-metanowego testu oddechowego trzeba się przygotować?

Tak, przygotowanie do badania jest niezbędne i stanowi kluczowy element prawidłowo przeprowadzonego oznaczenia. Należy wdrożyć odpowiednią dietę i zaprzestać stosowania niektórych leków. Więcej o przygotowaniu do badania przeczytasz w tym artykule.

Jak wyglÄ…da wynik badania przerostu bakteryjnego SIBO?

Wynik wodorowo-metanowego testu oddechowego jest przedstawiony w formie wykresu obrazującego stężenie wodoru i metanu podczas całego badania. Otrzymasz go maksymalnie do 7 dni roboczych od przyjęcia materiału do laboratorium Instytutu.

Jak leczyć SIBO?

Leczeniem zespołu rozrostu zajmuje się lekarz, zwykle gastroenterolog, gastrolog lub internista. Zwykle konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii przez około 2-3 tygodnie. Po tym czasie powinno dojść do złagodzenia objawów SIBO. Podczas konsultacji lekarz może ustalić też, co było przyczyną SIBO. W niektórych przypadkach leczenie zespołu rozrostu nie wyeliminuje się od razu wszystkich objawów choroby. Wówczas lekarz może wykluczyć występowanie innych chorób w obrębie jelita, np. choroby zapalne jelit. W razie potrzeby należy uwzględnić również leczenie choroby podstawowej.

Leczenie SIBO powinno obejmować również zmianÄ™ diety i np. spożywanie produktów zgodnych z wytycznymi diety low FODMAP. Mimo że dieta ta jest polecana w przypadku wystÄ™powania zespoÅ‚u rozrostu jelita cienkiego, to jednak jej skuteczność może różnić siÄ™ osobniczo. W Instytucie jesteÅ›my w stanie ocenić typ FODMAP w badaniu mikrobioty – Mikrobiota jelit Complete. DziÄ™ki temu wskaźnikowi można ustalić, czy zastosowanie diety low FODMAP pozwoli zÅ‚agodzić dolegliwoÅ›ci żoÅ‚Ä…dkowo-jelitowe. Mikrobiota jelit Complete niesie nowe możliwoÅ›ci dietoterapii w przypadku przerostu bakteryjnego jelita cienkiego. WiÄ™cej o diecie w SIBO przeczytasz tutaj.

Dopasowanie żywienia może okazać siÄ™ trudnym zadaniem, dlatego warto skorzystać z pomocy dietetyka, celem leczenia SIBO holistycznie. W Instytucie Mikroekologii otrzymasz wsparcie zarówno lekarza jak i dietetyka – poznaj ich. Trzeba również pamiÄ™tać, że stosowanie niektórych probiotyków w przebiegu SIBO może spowodować nasilenie objawów. Mowa tutaj zwÅ‚aszcza o probiotykach zawierajÄ…cych bakterie z rodzaju Lactobacillus. Za bezpieczniejsze uważa siÄ™ stosowanie probiotyków zawierajÄ…cych Saccharomyces boulardii oraz bakterie z rodzaju Bifidobacterium. Zastosowanie probiotyków można rozważyć po przebytej antybiotykoterapii i konsultacji z lekarzem.

Źródła

1. Szczeklik A., Gajewski P. Interna Szczeklika: Zespół rozrostu bakteryjnego, 2018, s. 2700.
2. Gąsiorowska J., Czerwionka-Szaflarska M. Zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego a zespół jelita  nadwrażliwego. Przegląd Gastroenterologiczny 2013; 8 (3), 165-171.