Biegunka – co może być przyczyną i jak to sprawdzić?

  Biegunka najczęściej identyfikowana jest jako oddawanie luźnego stolca kilka razy w ciągu doby. Mówimy wówczas o biegunce ostrej, która trwa zwykle krócej niż 7 dni i zazwyczaj związana jest z zatruciem pokarmowym lub infekcją. Czasami czas ten wydłuża się do 30 dni. Jeśli jednak biegunki przybierają formę przewlekłą i pojawiają się dłużej niż przez 30 dni należy podjąć zdecydowane kroki aby wyjaśnić ich przyczynę. Jak radzić sobie z biegunką i co może ją powodować?  

Biegunka – czy trzeba iść do lekarza? Co powoduje biegunkę?

  Nie każda biegunka jest wskazaniem do wizyty lekarskiej. Jeśli objawy samoistnie lub po podaniu doraźnych leków przeciwbiegunkowych ustępują nie trzeba konsultować jej z lekarzem. Jednak jeśli zauważymy, że w kale pojawia się duża ilość śluzu lub krwi, wówczas konieczne jest udanie się do specjalisty. Konsultacji lekarskiej wymaga też każdy przypadek przedłużającej się (powyżej 3 dni) lub przewlekłej biegunki. Dlaczego?

• Biegunka może być pierwszym objawem wielu chorób, np. infekcji wirusowej, pasożytniczej lub bakteryjnej, celiakii czy chorób zapalnych jelit takich jak np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniewskiego – Crohna.
• Ryzyko odwodnienia. Szczególnie istotny aspekt u małych dzieci. Im mniejsze dziecko (noworodek, niemowlę, przedszkolak) tym szybciej postępuje odwodnienie spowodowane biegunką. Dlatego w przypadku dzieci każdy gwałtowny epizod biegunkowy powinien być konsultowany z lekarzem, aby wdrożyć nie tylko szybkie leczenie, ale także zapobiec odwodnieniu, które może być groźne dla zdrowia i życia dziecka. U dorosłych biegunka również może prowadzić do odwodnienia, szczególnie jeśli jest gwałtowna, wypróżnienia są bardzo częste, a doraźnie leki nie hamują objawów.
• Być może konieczne będzie zlecenie wykonania dodatkowej diagnostyki lub wdrożenie leczenia. Dotyczy to przede wszystkim przewlekłych biegunek. Jeśli wykluczone zostaną choroby mogące powodować ostre biegunki, wówczas należy rozszerzyć diagnostykę np. o badanie Clostridium difficile, Campylobacter i inne.

Zespół jelita nadwrażliwego a biegunka. Czy stres może wywołać biegunkę?

  Jelita i mózg są ze sobą połączone osią mózgowo – jelitową. Między tymi organami dochodzi do stałej wymiany informacji i bodźców. Większość komunikatów płynie od jelit do mózgu (stąd tak duże znaczenie zdrowia jelit i prawidłowej mikrobioty w chorobach takich jak np. depresja). Część komunikatów wysyłana jest od mózgu do jelit. Czasami nawet przebiega to w sposób nieuświadomiony: pacjent nie uświadamia sobie, że znajduje się w stanie stresu czy napięcia, ale pojawiają się objawy somatyczne, czyli np. biegunka. W przewlekłych biegunkach dochodzi problem tzw. „błędnego koła”. Pacjent, ze względu na przewlekły stres ma objawy biegunkowe, a spowodowany tym dyskomfort wpływa na zaostrzenie objawów. Wyjściem z sytuacji jest nauka radzenia sobie ze stresem i napięciem. Być może konieczna będzie wizyta u specjalisty, trening medytacji czy wybranie właściwych metod relaksacji. Nie należy lekceważyć aspektu psychologicznego w przewlekłych biegunkach, bowiem leczenie powinno być holistyczne, obejmujące zarówno ciało, jak i umysł.  

Biegunka – jak jej zapobiegać?

  Profilaktyka biegunek o podłożu infekcyjnym (wirusowym, bakteryjnym, pasożytniczym):

• Higiena. Jedną z najważniejszych zasad profilaktyki jest zachowanie odpowiedniej higieny. Dotyczy to przede wszystkim dokładnego mycia rąk, szczególnie po wyjściu z toalety, wizycie w miejscach publicznych, środkach komunikacji. Pomocne mogą być żele odkażające, które szczególnie warto stosować np. przed jedzeniem, kiedy nie mamy możliwości umycia rąk.
• Unikanie źródeł zakażenia. Infekcje wirusowe (popularna grypa jelitowa) są silnie zakaźnie. Należy unikać kontaktów z osobami chorymi.

Probiotyki a biegunka

  Odpowiednia liczba bakterii z grupy mikroflory immunostymulującej oraz ochronnej zwiększa szansę na uniknięcie zakażenia. Szczególnie istotna jest probiotykoterapia po antybiotykoterapii, aby nie dopuścić do przerostu bakterii C. difficile.

Prawidłowa mikrobiota jelit stanowi jedną z podstaw profilaktyki biegunek. Ochronne bakterie jelitowe, szczelnie przylegając do nabłonka jelita nie pozostawiają miejsca na kolonizację dla patogenów: bakterii wirusów, grzybów.

Aby dokonać oceny dysbiozy jelitowej należy wykonać badania mikrobioty jelitowej KyberKompakt Pro, a następnie zastosować zalecenia dołączonej do wyniku probiotykoterapii. Badanie to wykonuje się między innymi w przypadku biegunkowej postaci zespołu jelita nadwrażliwego.  

Badanie kału w czasie biegunki

  Czasami jednak najlepszym rozwiązaniem jest diagnostyka biegunki w czasie jej trwania, szczególnie jeśli chodzi o biegunki o podłożu bakteryjnym. Szybka identyfikacja patogenu pozwala na szybkie wdrożenie skutecznego leczenia. Szczególnym wskazaniem do wykonania badania patogenów jelitowych jest:

• Nagłe rozpoczęcie biegunki,
• Objawy są pozostałością po przebytej infekcji jelitowej, powrocie z podróży, kuracji antybiotykowej,
• Objawy są powiązane ze spożyciem pokarmów pochodzenia zwierzęcego.

  Badanie analizuje 24 czynniki infekcyjne (wirusy, bakterie, pasożyty – pierwotniaki) Wskazania do wykonania:

• Ciężka biegunka z odwodnieniem i gorączką,
• Biegunka z krwią,
• Przewlekła biegunka (trwająca ponad 2 tygodnie),
• towarzyszące biegunce objawy pozajelitowe (np. zapalenia stawów w przebiegu zakażenia pałeczkami Salmonella, Shigella, Campylobacter, Yersinia),
• względy epidemiologiczne  (np. pacjent wykonuje pracę wymagającą kontaktu z żywnością),
• Biegunka po podróżach zagranicznych,
• przed procedurą FMT (przeszczep kału).