Najczęstsze przyczyny bólu brzucha i wzdęć u dorosłych

Wielu pacjentów zgłasza się do Instytutu Mikroekologii bólami brzucha. Objawy, które towarzyszą bólom żołądka i jelit to często wzdęcia, gazy i zaburzenia rytmu wypróżnień, czyli zaparcia lub biegunki. Nie zawsze jednak wszystkie te dolegliwości występują naraz. Czasami jest to ciągły ból brzucha i wzdęcia, ale zwykle jest to nawracający częsty ucisk, skurcze, dyskomfort, pieczenie lub uczucie pełności, czy ciężkości w brzuchu. Oprócz charakteru dolegliwości, ważne jest też to, w jakim rejonie brzucha występuje ten ból, jak często wraca oraz czy towarzyszą mu inne objawy np. gorączka, wzdęcia, zaparcia. Jest wiele różnych przyczyn opisywanych objawów brzusznych, warto je poznać. Jeżeli zauważasz u siebie podobne do wspomnianych dolegliwości, przeczytaj ten artykuł. Poznaj najczęstsze choroby jelit. i sposoby leczenia bólu brzucha u dorosłych.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jaki ból brzucha powinien Cię zaniepokoić?
• Co robić, gdy boli brzuch?
• Co może powodować ciągły ból brzucha?
• Ciągły ból brzucha i wzdęcia – jakie badania wykonać?

Może zainteresować Cię również artykuł: Choroba wrzodowa żołądka – wspomóż się dietą i probiotykami

Ból brzucha objawy. Co powinno Cię zaniepokoić?

Często pacjenci pytają, jaki ból powinien niepokoić. Wiadomo, że przyczyny bólu brzucha mogą być różne, a dolegliwości mieć rozmaite nasilenie. Jeżeli towarzyszy Ci ostry ból brzucha (bardzo silny), który nie maleje i utrudnia funkcjonowanie lub gdy występują też inne objawy np. krew w stolcu, wymioty, gorączka lub duszność, należy zgłosić się niezwłocznie do szpitala. Szczególnie, jeśli jest to nagły ból brzucha, czyli taki który nigdy nie występował. W lżejszych przypadkach, umów się do lekarza rodzinnego, który skieruje Cię na badania diagnostyczne, dopasuje leczenie, a w razie potrzeby skieruje do lekarza specjalisty, np. gastrologa.

Jeżeli dolegliwości żołądkowo-jelitowe towarzyszą Ci długo, pomocna może być też diagnostyka, którą zapewniamy w Instytucie Mikroekologii. Od lat badamy i leczymy pacjentów z chorobami układu pokarmowego i przewlekłymi zaburzeniami czynnościowymi oraz innymi schorzeniami o podłożu zapalnym. Często poza diagnostyką w Instytucie, pacjent jest pod opieką naszego lekarza internisty lub dietetyka, a w przypadku bardziej problematycznych schorzeń lub wielu chorób współistniejących, potrzebne jest holistyczne podejście do zdrowia. Co oznacza takie podejście? Lekarz po wykonaniu odpowiednich badań ustala odpowiednie leczenie i suplementację, ale to nie wszystko. Uwzględnia też zalecenia odnośnie stylu życia i diety lub kieruje do dietetyka, w celu zaplanowania indywidualnie dobranej diety.

Oczywiście ból trzewny nie zawsze wymaga od razu wizyty w szpitalu lub konsultacji lekarskiej. Jednak należy go traktować jako sygnał ostrzegawczy. Powinien zwracać Twoją uwagę, szczególnie jeżeli nawraca bez oczywistej i znanej przyczyny.

Co robić gdy boli brzuch? Ból brzucha jak leczyć?

Wielu pacjentów pyta „Co zrobić, gdy boli brzuch?” lub „Co na ból brzucha?”. Gdy podejrzewamy, że powodem bólu brzucha jest niestrawność, przejedzenie lub bóle menstruacyjne, można poradzić się farmaceuty i zażyć doraźnie krople żołądkowe, czy leki rozkurczowe lub przeciwbólowe. Czasami wystarczy chwila odpoczynku lub ciepły termofor i napar z ziół (werbeny, mięty, kopru, czy rumianku). Zioła mogą mieć podobne działanie jak leki rozkurczowe. Prawdopodobnie dolegliwości ustąpią. Natomiast jak wspomniano powyżej, jeżeli silny ból brzucha jest nagły i utrudniający funkcjonowanie lub towarzyszą mu inne objawy, takie jak wymioty, biegunki, krwawienia lub gorączka, należy skontaktować się z lekarzem. Jeżeli bóle nie są tak silne, ale nawracają, warto poszukać przyczyny wykonując odpowiednią diagnostykę, np. usg jamy brzusznej.

Jeżeli wybierasz się na konsultację lekarską, zwróć uwagę, w jakiej części brzucha czujesz ból, jaki on jest, jak często występuje, czy towarzyszą mu inne dolegliwości oraz w jakich porach dnia występuje. Dodatkowo, istotne dla lekarza będzie, czy dolegliwości mają związek z jakimś jedzeniem oraz czy czujesz się źle przed, czy po jedzeniu.

Co może powodować ciągły ból brzucha? Różne powody bólów

Jest bardzo wiele możliwych przyczyn bólu brzucha. Dlatego podczas doboru badań i procesu diagnozowania, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad chorobowy. Ważną informacją jest to, w której części odczuwasz ból, jak często oraz czy jest to silny ból brzucha, czy ból o średnim nasileniu.

Najczęstsze przyczyny bólu brzucha to:

• zaburzenia czynnościowe, w tym zespół jelita nadwrażliwego (IBS),
• alergia pokarmowa,
• nadwrażliwość IgG-zależna,
• celiakia,
• nietolerancja histaminy, laktozy lub fruktozy,
• SIBO, czyli przerost bakterii w jelicie cienkim,
• nieswoiste choroby zapalne jelit (IBD, np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego – WZJG, choroba Leśniowskiego-Crohna) (powodują one silny i ostry ból brzucha),
• infekcje bakteryjne, wirusowe (tzw. niestrawność, zatrucie pokarmowe), pasożytnicze układu pokarmowego (np. Helicobacter pylorii, Rotavirus, Giardia lamblia),
• grzybica, inaczej kandydoza przewodu pokarmowego (przerost grzybów Candida spp.),
• zapalenie żołądka, refluks, czy choroba wrzodowa,
• zapalenie trzustki lub wątroby,
• zapalenie wyrostka robaczkowego,
• zapalenie pęcherza moczowego lub zapalenie nerek (nagły ból brzucha),
• stany zapalne lub dolegliwości w obrębie układu płciowego (ból podbrzusza i/lub genitaliów),
• schorzenia o podłożu psychicznym lub somatyzacja.

Jak widać jest wiele możliwych przyczyn bólu żołądka i jelit. Żeby móc rozwiązać problem na dłużej trzeba najpierw poznać przyczynę dolegliwości. Wiele przyczyn dolegliwości jelitowych wymaga holistycznego podejścia i nie tylko porady lekarza, ale też dietetyka, a czasem również fizjoterapeuty, czy psychologa. Wiele z wymienionych schorzeń przebiega z zaburzeniami mikrobioty jelitowej. Dlatego dobrze dopasowana probiotykoterapia wspierająca mikrobom może być dobrym rozwiązaniem tych problemów. Nie ma jednak jednego uniwersalnego probiotyku dobrego dla każdej osoby. Trzeba poznać działanie szczepów bakterii probiotycznych i wybrać te, które są przebadane w występujących problemach klinicznych i łagodzeniu konkretnych objawów. Podobnie jak z lekami, dopasowanie probiotykoterapii wymaga wiedzy i doświadczenia, dlatego warto skorzystać ze wsparcia specjalistów Instytutu Mikroekologii w tym zakresie.

Ciągły ból brzucha i wzdęcia – Jakie badania wykonać?

Jak leczyć wzdęcia? Co pomaga na ból brzucha? Przed wizytą lekarską, czy dietetyczną warto wykonać podstawowe badania krwi – morfologię z rozmazem, glukozę, kreatyninę, profil lipidowy, próby wątrobowe i badanie TSH, oceniające funkcję tarczycy. Regularne wykonywanie tych badań stanowi ważny element profilaktyki zdrowotnej, a wyniki pozwalają specjaliście ocenić ogólny stan organizmu. Jak wspomniano powyżej przyczyn bólu brzucha i wzdęć może być wiele, jednak często są powiązane z zaburzeniami mikrobioty jelitowej. Dlatego badaniem najczęściej wykonywanym w Instytucie Mikroekologii jest badanie Mikrobiota jelit, które dostarcza informacji o stanie mikrobioty oraz indywidualnie dopasowane zalecenia probiotykoterapii i wskazówki wspierające ekosystem jelitowy.

Wzdęcia jakie badanie? W przypadku silnych wzdęć brzucha warto też zapoznać się z objawami SIBO (przerostu bakterii w jelicie cienkim). Dość charakterystycznymi symptomami SIBO są złe samopoczucie po spożyciu probiotyków i/lub po zjedzeniu surowych warzyw i owoców. Dodatkowo, SIBO może powodować niedobory niektórych substancji oraz występowanie biegunek lub zaparć. Żeby potwierdzić lub wykluczyć SIBO przeprowadza się wodorowo-metanowy test oddechowy. Badanie przeznaczone jest dla osób, które mają wzdęcia, gazy, cierpią z powodu bólu brzucha i odczuwają przelewanie w brzuchu. Więcej o badaniu w kierunku SIBO przeczytasz tutaj.

Częsty ból brzucha może być również konsekwencją alergii pokarmowej, nietolerancji laktozy, czy nadwrażliwości pokarmowej IgG-zależnej. Zwykle dość łatwo można zauważyć alergię lub nietolerancję laktozy, ponieważ objawy występują krótko po spożyciu problematycznego produktu. Nadwrażliwość pokarmowa jest trudniejsza do samodzielnego zaobserwowania, ponieważ jej objawy występują nawet do 3 dni po spożyciu pokarmu. Do diagnostyki nadwrażliwości pokarmowych wykorzystuje się badanie ImuPro. Jest ono dostępne w Instytucie w 4 panelach o różnym zakresie – od 44 aż do 270 składników pokarmowych. Więcej na temat badania ImuPro dowiesz się tutaj.

Jeżeli bólom brzucha towarzyszą biegunki może to oznaczać, że jest to infekcja patogenem jelitowym lub inwazja pasożytnicza, szczególnie jeśli problemy zaczęły się po podróży czy wizycie w restauracji. W takiej sytuacji objawy mogą być intensywne. Wówczas warto wykonać badanie kału pod kątem obecności pasożytów lub patogenów jelitowych.

Jeżeli istnieje podejrzenie, że w twoim jelicie toczy się stan zapalny, warto dodatkowo wykonać badanie kalprotektyny w kale. Jest to ważny marker chorób zapalnych jelit (np. wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, chorobie Leśniowskiego-Crohna). Dodatkowo, po 50 roku życia i w przypadku, jeśli w Twojej rodzinie istnieje przypadek nowotworu okrężnicy, warto wykonać podwójny marker M2PK+krew utajoną w kale. Te dwa parametry mogą świadczyć o zmianach nowotworowych i rozrostowych w układzie pokarmowym. Wszystkie te markery można oznaczyć przy okazji badania mikrobioty jelitowej. Stanowią one diagnostykę chorób zapalnych i profilaktykę nowotworów jelit oraz ułatwiają poznanie przyczynę dolegliwości i leczenie bólu brzucha. Czasami niezbędne są badania obrazowe, takie jak usg jamy brzusznej lub kolonoskopia.

Pakiety badań w problemach jelitowych

Nasi specjaliści skomponowali pakiety badań, ukierunkowane na ustalenie przyczyn różnych dolegliwości. Wykonując badania w pakiecie, płacisz mniej oraz otrzymujesz opiekę naszych specjalistów.

Z myślą o osobach z bólem brzucha i wzdęciami, przygotowaliśmy dedykowany pakiet badań Wzdęcia. W jego skład wchodzą badania:

• Mikrobiota jelit Complete
• Wodorowo-metanowy test SIBO/IMO
• A także dwie konsultacje dietetyczne.

Z myślą o pacjentach mających wiele objawów żołądkowo-jelitowych lub choroby układu pokarmowego np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chorobę Leśniowskiego-Crohna, stworzyliśmy najszerszy pakiet badań w naszej ofercie – Jelito. Obejmuje on aż 7 różnych badań z kału i krwi oraz opiekę dietetyka, a wykonując go otrzymasz:

• Analizę mikrobioty jelitowej. Określi stan Twojej mikrobioty jelit, w tym odżywiającej nabłonek jelitowy, ochronnej, immunostymulującej, proteolitycznej i patogennej. Pozwoli to zrozumieć, jak mikrobiota wpływa na Twoje zdrowie i samopoczucie, co ułatwi określenie przyczyn objawów takich jak wzdęcia, bóle brzucha czy problemy z trawieniem.
• Analizę pasożytów jelitowych. Dzięki niej dowiesz się, czy w Twoim układzie pokarmowym występują pasożyty, które mogą odpowiadać za dolegliwości jelitowe. W razie potrzeby, na podstawie wyniku badania, lekarz będzie mógł zaproponować Ci odpowiednie leczenie.
• Badania markerów jelitowych. Kalprotektyna pozwoli ocenić, czy w obrębie Twoich jelit występuje stan zapalny. Z kolei badanie krwi utajonej w kale i markera M2-PK zapewni Ci dodatkowo przesiewową ocenę zmian nowotworowych (polipów i raka jelita grubego) oraz pomoże ustalić, czy konieczna jest dalsza diagnostyka inwazyjna (np. kolonoskopia).
• Informacje o występowaniu alergii natychmiastowych (IgE-zależnych) na 30 alergenów pokarmowych i nadwrażliwości (IgG-zależnych) na 90 produktów wraz z zaleceniami dietetycznymi o działaniu przeciwzapalnym.
• Informacje o występowaniu przeciwciał charakterystycznych dla celiakii. Pozwoli to potwierdzić lub wykluczyć celiakię jako przyczynę Twoich dolegliwości.
• Spersonalizowane zalecenia żywieniowe i probiotyczne. Otrzymasz indywidualne zalecenia dietetyczne, które pomogą Ci wprowadzić zdrowe zmiany i pozbyć się dokuczliwych objawów. Dodatkowo, zalecane probiotyki, pomogą przywrócić równowagę Twojej mikrobioty oraz wesprą funkcjonowanie przewodu pokarmowego, odporności i całego organizmu.
• Dwie 30 minutowe konsultacje dietetyczne. Nasz dietetyk zapewni Ci specjalistyczną opiekę. Omówi z Tobą wyniki badań i plan działania terapeutycznego.

Źródła

1. Aydinlar, E. I., Dikmen, P. Y., Tiftikci, A., Saruc, M., Aksu, M., Gunsoy, H. G., & Tozun, N. (2013). IgG‐based elimination diet in migraine plus irritable bowel syndrome. Headache: The Journal of Head and Face Pain, 53(3), 514-525.
2. Casen, C., Vebø, H. C., Sekelja, M., Hegge, F. T., Karlsson, M. K., Ciemniejewska, E., … & Rudi, K. (2015). Deviations in human gut microbiota: a novel diagnostic test for determining dysbiosis in patients with IBS or IBD. Alimentary pharmacology & therapeutics, 42(1), 71-83.
3. Crowe, S. E. (2013). Alergia i nietolerancja pokarmowa. Jelito cienkie, jelito grube, trzustka (Gastroenterologia i hepatologia w praktyce klinicznej), 147.
4. Gałecka, M., Basińska, A. M., & Bartnicka, A. (2018). Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka—implikacje w praktyce lekarza rodzinnego. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 12, No. 2, pp. 50-59).
5. Sabo, C. M., Grad, S., & Dumitrascu, D. L. (2021). Chronic abdominal pain in general practice. Digestive Diseases, 39(6), 606-614.
6. Sakson-Słomińska, A., Wasielewska, Z., Szaflarska-Popławska, A., & Krogulska, A. (2016). Czy słabo nasilone bóle brzucha mogą być jedynym objawem rozwijającej się choroby Leśniowskiego–Crohna? Opis przypadku. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 12(4), 445-450.
7. Zwolińska-Wcisło, M., Rozpondek, P., Galicka-Latała, D., & Mach, T. (2010). Różnorodność objawów klinicznych u osób dorosłych z celiakią. Przegląd Lekarski, 67(12).