Badania kaÅ‚u – kompendium wiedzy
06.02.2025
Od wieków wiadomo, że wygląd stolca i częstotliwość wypróżnień mogą zostać zaburzone na skutek choroby. Rozwój nauki i diagnostyki sprawił, że obecnie badania kału to jedne z głównych analiz nieinwazyjnych, które można wykonać w celu sprawdzenia zdrowia jelit. Stosuje się je do diagnostyki nowotworów jelita grubego, czy chorób jelit, ale też do oceny dobrostanu całego organizmu. Podobnie jak badanie krwi lub moczu, badanie stolca może pomóc lekarzowi w ustaleniu diagnozy i dopasowaniu odpowiedniego postępowania, a w razie konieczności leczenia. Przeczytasz tu o najczęstszych chorobach układu pokarmowego i podstawowych badaniach kału, np. na obecność pasożytów, krew utajoną, a także o kompleksowych badaniach kału, oceniających stan mikrobioty i obecność patogenów jelitowych. Poznasz też, jakie są wskazania do badania kału.
Z tego artykułu dowiesz się:
- W jakim celu przeprowadza się badania kału?
- Jakie są najczęstsze rodzaje badań kału?
- Kiedy wykonać badanie kału dziecka i dorosłego?
- Jakie badanie z kału wykonać?
- Jak pobrać kał do badań? Praktyczne wskazówki na co zwrócić uwagę pobierając próbkę.
Może zainteresować Cię również: Dysbioza jelitowa – czym jest, jak ją zbadać i czy warto to zrobić?
Najczęstsze badania stolca
Jelita stanowią zdecydowanie jeden z najważniejszych organów ciała człowieka, a ich funkcjonowanie wpływa na wszystkie części naszego organizmu. Badania wykazały, że mikrobiota zamieszkująca jelita i stan bariery jelitowej mają wpływ na układ immunologiczny i układ nerwowy. Z kolei zaburzenia w obrębie mikrobioty mogą przekładać się na występowanie stanu zapalnego w organizmie, nasilenie objawów alergii, chorób autoimmunologicznych, bólów głowy i migren, spadków nastroju, a nawet depresji. Codzienne przyjmowanie przez nas płynów i spożywanie pokarmów, sprzyja wprowadzeniu do układu pokarmowego potencjalnie patogennych (szkodliwych) wirusów, bakterii, pierwotniaków, czy grzybów. Nasz organizm na wiele sposobów potrafi z nimi walczyć, m.in. prozdrowotna mikrobiota jelitowa wspiera odporność na różne patogeny. Czasami jednak może dojść do zakażenia lub inwazji pasożytniczej. Badania stolca są mają zastosowanie nie tylko w celu potwierdzenia występowania chorobotwórczych bakterii, pasożytów lub wirusów. Sprawdzają też stężenie markerów stanu jelit, np. zmian zapalnych lub nowotworowych i oceniają stan mikrobioty jelitowej (w tym bakterii prozdrowotnych). Alarmującym objawem infekcji lub choroby jelit są ostre bóle brzucha, biegunki, wymioty i krwawienia z przewodu pokarmowego. Te objawy należy zawsze skonsultować z lekarzem i przeprowadzić odpowiednie badania diagnostyczne. Poniżej znajdziesz ważne informacje związane z najczęstszymi badaniami kału.
Badanie mikrobioty jelit – wiÄ™cej niż posiew z kaÅ‚u bakterii i grzybów
Posiew bakterii i grzybów to najczÄ™stsze badanie kaÅ‚u. Posiewy kaÅ‚u majÄ… na celu wyhodowanie i zidentyfikowanie bakterii lub grzybów. Posiewy mogÄ… być półiloÅ›ciowe lub bardziej precyzyjne – iloÅ›ciowe. Analiza kaÅ‚u może też być prowadzona w oparciu o inne metody, np. immunoenzymatyczne lub molekularne, takie jak badanie PCR.
Obecnie wiele badań naukowych podkreśla znaczenie zaburzeń mikrobioty, czyli dysbiozy jelitowej w przebiegu chorób cywilizacyjnych i przewlekłych. Okazuje się, że mikrobiom jelitowy kształtuje zdrowie układu pokarmowego, ale też odpornościowego, nerwowego i całego organizmu. Mikrobiom jelitowy składa się między innymi z bakterii ochronnych, immunomodulujących, prebiotycznych, neuroaktywnych, odżywiających nabłonek jelitowy oraz potencjalnie patogennych bakterii proteolitycznych, grzybów pleśniowych i drożdżopodobnych.
Określenie liczebności wymienionych grup mikroorganizmów, czyli badanie Mikrobiota jelit ma na celu ocenę ewentualnych zaburzeń w składzie bakterii i grzybów. Umożliwia to ustalenie odpowiedniego postępowania i dopasowanie zaleceń probiotycznych. Wsparcie mikrobioty jelitowej jest podstawą zdrowia, a indywidualnie dobrana probiotykoterapia ma na celu poprawę samopoczucia, złagodzenie występujących objawów, a także zmniejszenie nasilenia chorób związanych z dysbiozą i stanem zapalnym. Najbardziej kompleksowym badaniem mikrobioty (bakterii i grzybów) w ofercie Instytutu Mikroekologii jest panel Mikrobiota jelit Complete. Wykorzystujemy w nim metody diagnostyczne, takie jak ilościowy posiew kału i badanie molekularne real-time PCR, a analiza ocenia aż 24 przedstawicieli mikrobioty o istotnym znaczeniu klinicznym. Kompleksowe badania kału sprawdzające stan mikrobioty jelit są dostępne też w mniejszych panelach. Dokładne porównanie paneli badania Mikrobiota jelit wraz z wykazem poszczególnych parametrów ocenianych w każdym z nich znajdziesz tutaj.
Badanie Mikrobiota jelit dostępne jest w 4 panelach o różnym zakresie. Sprawdza stan mikrobioty i wskazuje jak odpowiednio wspierać jej równowagę. Badanie to można wykonać u osób dorosłych i dzieci. Dedykowane jest w dolegliwościach jelitowych, a także jako wsparcie odporności oraz osi
Warto wiedzieć, że dysbioza jelitowa, czyli zaburzenia ilościowe i jakościowe mikrobioty jelitowej mogą wspierać rozwój chorób cywilizacyjnych i przyczyniać się do wielu objawów chorobowych. Głównymi wskazaniami do badania kału są dolegliwości żołądkowo-jelitowe, zwłaszcza wzdęcia i zaparcia, choroby układu pokarmowego, SIBO i IMO, zespół jelita nadwrażliwego (IBS), choroby skóry, nawracające infekcje, osłabienie, obniżenia nastroju, depresja oraz inne choroby psychiczne, a także zaburzenia neurorozwojowe ze spektrum autyzmu.
Badanie na obecność Helicobacter pylori
Helicobacter pylori to spiralna bakteria, która kolonizuje błonę śluzową żołądka człowieka, odgrywając kluczową rolę w rozwoju chorób, takich jak wrzody żołądka, dwunastnicy oraz przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka. W niektórych przypadkach może też przyczyniać się d rozwoju nowotworu żołądka. Badanie na obecność Helicobacter pylori jest jednym z ważnych kroków diagnostycznych w gastroenterologii, szczególnie u osób z dolegliwościami ze strony przełyku i żołądka. Można je przeprowadzić różnymi metodami, w tym testami inwazyjnymi i nieinwazyjnymi. Do technik inwazyjnych zalicza się badanie histopatologiczne oraz test ureazowy na próbkach pobranych podczas gastroskopii. Z kolei testy nieinwazyjne obejmują test oddechowy z wykorzystaniem mocznika znakowanego izotopami, testy serologiczne wykrywające przeciwciała w kierunku tej bakterii we krwi oraz badania antygenów H. pylori w kale.
Nieinwazyjne badanie w kierunku obecności Helicobacter pylori w przewodzie pokarmowym. Dedykowane dla osób ze zdiagnozowaną chorobą wrzodową, przed antybiotykoterapią oraz by sprawdzić skuteczność eradykacji H. pylori. Warto je wykonać również w przypadku nadkwaśności, zgagi i bólów
Badanie H. pylori jest polecane:
- osobom ze zdiagnozowaną chorobą wrzodową, zarówno przed antybiotykoterapią, jak i po przeleczeniu, by sprawdzić skuteczność eradykacji H. pylori,
- w przypadku objawów sugerujących wrzody żołądka i charakterystycznych dla ostrego zapalenia żołądka, takich jak: bóle w nadbrzuszu, niestrawność, wzdęcia, gorączka, pogorszenie samopoczucia,
- u osób z objawami nadkwaśności żołądka, a także w przypadku zgagi i pieczenia w przełyku.
Badanie kału na pasożyty (badanie parazytologiczne)
Obecnie pasożyty nie stanowią tak dużego zagrożenia epidemiologicznego jak dawniej, szczególnie w środowisku miejskim. Jednak objawy, takie jak bóle brzucha, biegunki, osłabienie, zmęczenie, niedokrwistość, anemia, brak apetytu lub zwiększone łaknienie, utrata masy ciała, wysypka, mogą być związane z inwazją pasożytniczą. Nieco częściej pasożyty występują wśród małych dzieci, uczęszczających do żłobka lub przedszkola oraz u osób podróżujących do odległych rejonów tropikalnych. Badanie na obecność pasożytów układu pokarmowego jest to zwykle najczęstsze badanie kału u dzieci. Wykrycie pasożytów można przeprowadzić kilkoma metodami. Rekomendowane jest badanie parazytologiczne wykonywane metodami: mikroskopową, immunoenzymatyczną i molekularną (PCR). W Instytucie Mikroekologii dostępne są różne badania na obecność pasożytów, wykonywane każdą z wymienionych metod.
Badanie w kierunku obecności pasożytów jelitowych w kale, takich jak: Giardia lamblia, Cryptosporidium, pełzak czerwonki, tasiemiec czy glista ludzka. Przeznaczone dla dzieci i dorosłych z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego oraz podejrzeniem zakażenia pasożytami.
Badanie sprawdza obecność materiału genetycznego wielu pasożytów jelitowych, co skraca czas diagnozy i umożliwia wykrycie infekcji wywołanych przez kilka pasożytów. Charakteryzuje się bardzo wysoką czułością. Wykrywa pasożyty już przy niskiej intensywności zarażenia, nawet poniżej
Jeżeli badanie stolca potwierdzi obecność pasożytów, należy niezwÅ‚ocznie skonsultować siÄ™ z lekarzem w celu ustalenia dalszego postÄ™powania. Tylko lekarz zaleca leki przeciwpasożytnicze, a wszelkie „profilaktyczne” terapie odrobaczajÄ…ce mogÄ… mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia i mikrobioty jelitowej. W razie wÄ…tpliwoÅ›ci co do rodzaju badania to specjalista powinien pomóc wybrać odpowiednie badanie na obecność pasożytów. Cena prywatnie wykonywanych badaÅ„ parazytologicznych różni siÄ™ w zależnoÅ›ci od zakresu badania, czyli liczby ocenianych gatunków pasożytów oraz użytej metody. Warto podkreÅ›lić, że badanie owsików, częściej wykonuje siÄ™ z wymazu okoÅ‚oodbytniczego z wykorzystaniem przylepca, niż z próbki stolca. Jest to zwiÄ…zane z cyklem życiowym owsika, podczas którego skÅ‚ada on jaja w okolicy odbytu. Owsica objawia siÄ™ Å›wiÄ…dem odbytu, niespokojnym snem, nerwowoÅ›ciÄ…, zmÄ™czeniem i bólem brzucha.
Badanie w kierunku obecności owsików Enterobius vermicularis służy do diagnostyki owsicy, a jego wynik stanowi podstawę do wdrożenia właściwego leczenia. Ma zastosowanie szczególnie u dzieci, zwłaszcza uczęszczjących do żłobka i przedszkola, ze względu na podwyższone ryzyko zarażeni
Patogeny jelitowe a pasożyty
W ofercie badań Instytutu Mikroekologii znajdują się badania na obecność pasożytów jelitowych, ale jest również badanie patogenów jelitowych. Ocenia ono występowanie 24 najbardziej powszechnych patogenów, takich jak: bakterie, wirusy i pierwotniaki (też pasożytnicze), które mogą wywoływać ostre biegunki. Są to przykładowo Salmonella spp., Giardia intestinalis (syn. Giardia lamblia) oraz Norowirus i Adenowirus. Całą listę patogenów jelitowych, które sprawdzamy w ramach jednego badania w Instytucie Mikroekologii znajdziesz poniżej.
Diagnostyka molekularna 24 patogenów jelitowych: wirusów, bakterii i pasożytów, odpowiedzialnych za biegunki oraz stany zapalne żołądka i jelit. Dedykowana dla dzieci i dorosłych z ciężką lub przewlekłą biegunką. Doskonała również po podróżach zagranicznych.
Wybór rodzaju badania kału zależy w dużej mierze od występujących objawów. Analiza próbek kału na obecność patogenów jelitowych przeprowadzana jest metodą molekularną real-time PCR. Umożliwia to szybkie i dokładne wykrycie pasożytów i patogenów jelitowych nawet w niewielkiej ilości kału.
Badanie kału na obecność krwi utajonej, kalprotektyny i zonuliny
Badanie kału na krew utajoną to szeroko stosowane badanie przesiewowe w kierunku nowotworu jelita grubego. Można też wykonać łączone badanie M2-PK+krew utajona, które dostarcza więcej informacji. M2-PK to enzym kinazy pirogronianowej, który powstaje podczas szybkiego i patologicznego namnażania komórek w procesie nowotworowym. Badanie kału na krew utajoną (w skrócie badanie na krew utajoną) to bardzo istotny element profilaktyki nowotworowej po 40 roku życia. Dotyczy szczególnie trudnego do zaobserwowania raka jelita grubego. W tym przypadku można więc stwierdzić, że pobranie próbki kału i zbadanie jej może uratować życie.
Przesiewowa, nieinwazyjna diagnostyka stanu zapalnego, raka i polipów jelita grubego o wysokiej czułości. Dedykowana dla osób powyżej 50 r.ż., z otyłością i nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi, krwią w kale oraz rakiem jelita grubego i polipami w rodzinie.
Jeżeli wynik badania potwierdza obecność krwi utajonej, należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Wskazaniami do badania kału na obecność krwi utajonej są:
- rak i polipy jelita grubego w rodzinie,
- podejrzenie polipów lub nowotworu jelita grubego,
- otyłość,
- nieprawidłowe nawyki żywieniowe,
- obecności krwi w kale,
- ból brzucha.
W kale można też oznaczyć stężenie innych markerów stanu jelit, np. kalprotektyny i zonuliny. Badania markerów stanu jelit są czułą metodą diagnostyczną. Jednocześnie są nieinwazyjne i bardziej komfortowe w porównaniu do badań endoskopowych, jak np. kolonoskopia. Oczywiście jeżeli lekarz zaleca kolonoskopię lub wyniki markerów jelitowych są nieprawidłowe, należy ją wykonać. Badanie kalprotektyny w kale jest często wykonywaną analizą. Kalprotektyna jest markerem stanu zapalnego i chorób zapalnych jelit. Z kolei podwyższony poziom zonuliny świadczy o zwiększonej przesiąkliwości bariery jelitowej, co zwykle wiąże się z zaburzeniami mikrobioty jelitowej.
Badanie stężenia kalprotektyny w kale stanowi diagnostykę stanu zapalnego w układzie pokarmowym. Wariant CITO zapewnia Ci wynik w ciągu 2h, a standard po 2 dniach od dostarczenia próbki do laboratorium.
Badanie stężenia zonuliny w kale stanowi diagnostykę przesiąkliwości jelitowej, inaczej przepuszczalności nabłonka jelitowego lub bariery jelitowej. Badanie szczególnie ważne dla pacjentów z podejrzeniem dysbiozy jelitowej, a także w przebiegu chorób zapalnych jelit oraz chorób autoimmu
Nietolerancja histaminy i produkcja histaminy w kale
Coraz wiÄ™cej osób interesuje badanie nietolerancji histaminy. NajczÄ™stszymi objawami tego schorzenia sÄ… bóle gÅ‚owy lub migreny po zjedzeniu sera, bóle brzucha po czekoladzie, czy pomidorach, biegunki po cytrusach, zaczerwienienie bÄ…dź swÄ™dzenie skóry po zjedzeniu truskawek, ryb wÄ™dzonych lub wypiciu kieliszka czerwonego wina. Objawy mogÄ… też przypominać alergie wziewne lub nawet schorzenia kardiologiczne, np. koÅ‚atanie serca po spożyciu produktów z histaminÄ…. W celu oceny nietolerancji bada siÄ™ stężenie enzymu DAO (rozkÅ‚adajÄ…cego histaminÄ™) we krwi, a także stężenie histaminy w kale i jelitowej produkcji histaminy. W Instytucie Mikroekologii można wykonać badanie Nietolerancja histaminy Complete, które zapewnia ocenÄ™ wszystkich tych parametrów. Jest to kompleksowa diagnostyka nietolerancji histaminy z kaÅ‚u i krwi. Warto wiedzieć, że badanie DAO w Instytucie Mikroekologii można wykonać z krwi żylnej lub wÅ‚oÅ›niczkowej, którÄ… to można pobrać samodzielnie z palca w warunkach domowych. Taki wariant badania może być dla niektórych osób komfortowÄ… opcjÄ…. DodatkowÄ… korzyÅ›ciÄ… badania Nietolerancja histaminy Complete jest to, że wynik zawiera propozycjÄ™ terapii probiotycznej, zalecenia dietetyczne i suplementacyjne, pomocne w zÅ‚agodzeniu objawów nietolerancji. SpecjaliÅ›ci Instytutu Mikroekologii umożliwiajÄ… też bezpÅ‚atne konsultacje telefoniczne, podczas których możesz omówić zarówno wyniki badaÅ„, jak i otrzymane zalecenia. WiÄ™cej o nietolerancji histaminy przeczytasz w tym artykule: Nietolerancja histaminy – wszystko co warto o niej wiedzieć?
Kompleksowa diagnostyka nietolerancji histaminy na podstawie oznaczenia poziomu DAO we krwi oraz histaminy w kale i jej jelitowej produkcji. Badanie DAO wykonasz z krwi żylnej lub włośniczkowej. Z wynikiem otrzymasz propozycję terapii probiotycznej, zalecenia dietetyczne i suplementacyjne, któr
Badanie poziomu enzymu oksydazy diaminowej (DAO) służy do diagnostyki nietolerancji histaminy. Dostępne w dwóch wariantach - z krwi żylnej i włośniczkowej. Obniżony poziom DAO powoduje problemy w tolerowaniu histaminy i może prowadzić do dolegliwości skórnych, jelitowych, czy migren, zwi
Badanie kału u dziecka
Badanie kaÅ‚u dziecka przeprowadza siÄ™ tak samo jak u osoby dorosÅ‚ej. SÄ… jednak badania, które posiadajÄ… pewne ograniczenia wiekowe. PrzykÅ‚adowo badania Mikrobiota jelit Pro lub Complete sÄ… wykonywane od 2 roku życia, a u mÅ‚odszych dzieci wykonuje siÄ™ mniejszy panel np. Mikrobiota jelit Basic. Ograniczenie wiekowe dotyczy też badania jednego z markerów stanu zapalnego w jelitach – kalprotektyny. Badanie kalprotektyny wykonuje siÄ™ od 4 roku życia. CzÄ™sto w przypadku niemowlÄ…t i maÅ‚ych dzieci możliwe jest pobranie próbki kaÅ‚u z pieluszki lub wyparzonego nocnika. Przed pobraniem najlepiej jednak upewnić siÄ™ w wybranym laboratorium, jak pobrać próbkÄ™. Pobranie kaÅ‚u do badania zwykle nie jest trudne, a laboratoria zapewniajÄ… stosowne instrukcje. Warto podkreÅ›lić, że badanie stolca może dostarczyć wielu informacji o stanie zdrowia dziecka, a należy do badaÅ„ nieinwazyjnych. Przydatnym badaniem u dziecka może okazać siÄ™ analiza mikrobioty jelit i dobrana na jej podstawie oraz wystÄ™pujÄ…cych objawów celowana probiotykoterapia. Dysbioza jelitowa, czyli zaburzenia skÅ‚adu mikrobioty jelitowej mogÄ… powodować zaparcia, wzdÄ™cia, biegunki i bóle brzucha. Natomiast celowana probiotykoterapia może wesprzeć nie tylko mikrobiom jelitowy i funkcje ukÅ‚adu pokarmowego, ale także korzystnie wpÅ‚ynąć na odporność na infekcje, Å‚agodzić objawy alergii, nadwrażliwoÅ›ci i nietolerancji u dziecka. Ponadto probiotykoterapia może być też wsparciem terapii zaburzeÅ„ neurorozwojowych ze spektrum autyzmu i chorób psychicznych.
Kiedy warto przeprowadzić badanie kału?
- Jednymi z najczęstszych wskazań do wykonania badania kału są przewlekłe lub nawracające problemy z układem pokarmowym. Jeśli doświadczasz biegunek, zaparć, wzdęć, bólu brzucha, czy zmian w konsystencji stolca, warto rozważyć wykonanie badania kału.
- Objawy intensywne, ale krótkotrwałe często wynikają z infekcji bakteryjnych i wirusowych, takich jak zakażenie: Clostridioides difficile, Salmonella spp. czy Giardia lamblia. W przypadku podejrzenia inwazji pasożytniczych, szczególnie u osób podróżujących do krajów tropikalnych lub dzieci uczęszczających do żłobków i przedszkoli, badanie na obecność pasożytów może okazać się przydatne. Objawy, takie jak przewlekłe biegunki, utrata masy ciała czy świąd odbytu, mogą sugerować m.in. obecność owsików, lamblii, glisty ludzkiej lub tasiemca. Niektóre źródła sugerują, że badanie na obecność pasożytów powinno być przeprowadzone w okolicach pełni księżyca, jednak nie jest to doniesienie potwierdzone naukowo.
- U dzieci badanie kału jest często wykonywane z powodu nawracających biegunek, podejrzenia alergii pokarmowych lub zakażeń pasożytniczych. Ważne jest również monitorowanie zdrowia jelit niemowląt i małych dzieci, które mogą doświadczać objawów nietolerancji pokarmowych, takich jak bóle brzucha, krew w stolcu, czy zmiany skórne. Warto pamiętać, że badanie kału dziecka i dorosłego może być także elementem profilaktyki zdrowotnej, podobnie jak badanie krwi.
- Badanie kału odgrywa także ważną rolę w diagnostyce chorób zapalnych jelit, jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Oznaczenie kalprotektyny w próbce kału pozwala wykryć stan zapalny i odróżnić choroby zapalne jelit od zespołu jelita nadwrażliwego (IBS), który nie wywołuje wzrostu stężenia kalprotektyny.
- Osoby starsze lub te z wywiadem rodzinnym wskazującym na ryzyko raka jelita grubego powinny regularnie kontrolować próbki kału przynajmniej pod kątem obecności krwi utajonej. Pozwala to na wczesne wykrycie zmian nowotworowych, co znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie.
- W ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się ocenie mikrobioty jelitowej, której zaburzenia mogą prowadzić do problemów trawiennych, osłabienia odporności, a nawet zmian nastroju. Kompleksowe badania kału umożliwiają analizę składu bakterii jelitowych i mogą być pomocne przy ustaleniu diety lub terapii probiotycznej. Badanie mikrobioty jelitowej może być przydatne także wtedy, gdy istnieje podejrzenie nietolerancji lub alergii pokarmowych. Objawy, takie jak bóle brzucha, wysypki skórne, czy wzdęcia mogą być powiązane z reakcjami organizmu na konkretne pokarmy i dysbiozą jelitową.
- Badanie kału dziecka należy wykonać w sytuacji nagłego nasilenia objawów, takich jak silny ból brzucha, wysoka gorączka, krwawienia z przewodu pokarmowego czy gwałtowna utrata masy ciała. Mogą one wskazywać na poważne schorzenia, które wymagają pilnej diagnostyki i leczenia. Badanie kału jest szybkie, nieinwazyjne i dostarcza wielu cennych informacji na temat stanu zdrowia. Warto traktować je jako istotny element profilaktyki zdrowotnej oraz diagnostyki, szczególnie w przypadku nawracających dolegliwości.
Pobranie kału. Praktyczne wskazówki
Badanie próbki stolca to ważny element diagnostyczny w medycynie, pozwalający wykryć różnorodne schorzenia układu pokarmowego, pasożyty jelitowe, infekcje, dysbiozę, czy problemy z wchłanianiem. Choć samo pobranie kału do badania jest całkowicie bezbolesne, to jednak niektórym osobom może wydawać się kłopotliwe. Bazując na naszym doświadczeniu, zapewniamy, że odpowiednie przygotowanie i zastosowanie się do kilku prostych wskazówek sprawi, że pobranie kału do badania przebiegnie sprawnie i higienicznie.
- Niektóre badania mogą wymagać unikania konkretnych pokarmów lub leków na kilka dni przed pobraniem stolca. Gdy już wiesz, jakie badanie planujesz wykonać, upewnij się, czy potrzebne jest do niego przygotowanie, określone przez wybrane laboratorium. Informacje o przygotowaniu do badań kału dostępnych w Instytucie Mikroekologii znajdziesz w opisie każdego z produktów w naszym e-sklepie.
- Kolejnym krokiem jest zaopatrzenie siÄ™ w odpowiedni pojemnik na próbkÄ™ stolca – tzw. kałówkÄ™ i instrukcjÄ™ pobrania dla wybranego badania. W zależnoÅ›ci od badanego parametru i laboratorium, procedura pobrania może nieco siÄ™ różnić. JeÅ›li wykonujesz badanie w Instytucie Mikroekologii, po zamówieniu badania w e-sklepie lub zakupieniu stacjonarnie, otrzymasz zestaw, który umożliwi Ci sprawne pobranie kaÅ‚u do badania – z kałówkÄ… oraz dokÅ‚adnÄ… instrukcjÄ… pobrania materiaÅ‚u. W przypadku niektórych badaÅ„ i laboratoriów można dostarczyć próbkÄ™ kaÅ‚u w kałówce z apteki. Warto jednak upewnić siÄ™, czy wybrana placówka przyjmuje materiaÅ‚ w takich pojemnikach oraz koniecznie zapoznać siÄ™ z instrukcjÄ… pobrania kaÅ‚u do badania. W przypadku każdego badania powinna być okreÅ›lona dokÅ‚adna procedura pobrania i przechowywania materiaÅ‚u. Pobranie kaÅ‚u do badania metodÄ… molekularnÄ… PCR może wymagać specjalnego zestawu zawierajÄ…cego pojemnik z pÅ‚ynem (buforem).
- W dniu pobrania stolca, najlepiej rano, należy zadbać o higienę osobistą. Umyj ręce przed i po całym procesie pobrania. Ważne jest, żeby kał nie miał kontaktu z moczem, detergentami lub innymi zanieczyszczeniami. Właśnie dlatego, zestawy pobraniowe zapewniane przez nasz Instytut Mikroekologii mają dołączony specjalny przylepiec na toaletę tzw. kałołapacz, który ułatwia bezpieczne pobranie materiału. Zamiast tego przylepca można też użyć foli streczowej (spożywczej), rozciągniętej nad toaletą, bądź nocnikiem.
- NastÄ™pnie za pomocÄ… jednorazowej Å‚opatki doÅ‚Ä…czonej do pojemnika na kaÅ‚, należy pobrać wskazanÄ… ilość stolca. Przygotuj próbkÄ™ kaÅ‚u w pojemniku – szczelnie jÄ… zamknij i upewnij siÄ™, że pojemnik jest odpowiednio opisany. W opisie wymagane sÄ… dane pacjenta oraz data i godzina pobrania. PamiÄ™taj, że próbka stolca powinna być możliwie jak najszybciej dostarczona do laboratorium. Maksymalny czas od pobrania jest zawsze podawany przez laboratorium. W przypadku, gdy kaÅ‚ pobieramy wieczorem, przez noc przechowujemy próbkÄ™ w chÅ‚odnym miejscu. Jeżeli wysyÅ‚asz materiaÅ‚ do laboratorium, analogicznie przygotuj próbkÄ™ kaÅ‚u, odpowiednio jÄ… oznakuj, zapakuj w szczelny woreczek i kartonik do wysyÅ‚ki. Latem, w przypadku temperatury powietrza powyżej 25 stopni laboratorium Instytutu Mikroekologii zaleca dokÅ‚adanie wkÅ‚adów chÅ‚odzÄ…cych do kartonika z próbkÄ… materiaÅ‚u na czas transportu. Niezależnie od formy dostarczenia próbki kaÅ‚u (wysyÅ‚kowo lub osobiÅ›cie) do przygotowanej próbki kaÅ‚u zawsze należy doÅ‚Ä…czyć dokÅ‚adnie wypeÅ‚nione zlecenie badania.
Źródła
Gałecka, M., Basińska, A. M., & Bartnicka, A. (2018). Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka—implikacje w praktyce lekarza rodzinnego. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 12, No. 2, pp. 50-59).
Haneishi, Y., Furuya, Y., Hasegawa, M., Picarelli, A., Rossi, M., & Miyamoto, J. (2023). Inflammatory bowel diseases and gut microbiota. International journal of molecular sciences, 24(4), 3817.
Korzeniewski, K. (2016). Choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego w Polsce. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 10, No. 1, pp. 10-18).
Sekirov, I., Russell, S. L., Antunes, L. C. M., & Finlay, B. B. (2010). Gut microbiota in health and disease. Physiological reviews.
Wierzbicka, A., & Uździcki, A. (2023). Nowe zastosowania kalprotektyny jako biomarkera stanu zapalnego. Diagnostyka Laboratoryjna, 58(4), 158-162.
O autorze
Anna Basińska
Dr. n. biologicznych, specjalistka ds. naukowych Instytutu Mikroekologii w Poznaniu. Stopień doktora nauk biologicznych uzyskała na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Swoje staże podoktorskie odbywała na uczelniach w Polsce i we Francji, uczestnicząc w międzynarodowych projektach: polsko-szwajcarskim i polsko-norweskim. Obecnie jej głównym zainteresowaniem naukowym jest złożony wpływ mikrobioty jelitowej na zdrowie człowieka. Jest współautorką publikacji naukowych w polskich i zagranicznych czasopismach, np. „Forum Zakażeń", „Nowa Medycyna", „Forum Medycyny Rodzinnej", „Biologia", „Protist", oraz doświadczoną prelegentką.
Masz dodatkowe pytania?
Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji telefonicznej
Nasi specjaliści chętnie odpowiedzą na Twoje pytania. Codziennie, od poniedziałku do piątku możesz porozmawiać z naszymi dietetykami, diagnostami oraz innymi specjalistami. Bezpłatne konsultacje odbywają się w wyznaczonych godzinach i działają na zasadzie linii otwartej – wystarczy, że zadzwonisz w wybranym dniu do specjalisty, w godzinach konsultacji.
Sprawdź i zadzwońProdukty powiązane z artykułem
Pakiet dla osób z dolegliwoÅ›ciami ze strony ukÅ‚adu pokarmowego. Obejmuje kompleksowÄ… diagnostykÄ™ mikrobioty i markerów jelit oraz nadwrażliwoÅ›ci, alergii i celiakii, a takÅ
Pakiet z myślą o zdrowiu najmłodszych. Obejmuje badania mikrobioty jelit, odporności śluzówkowej, nadwrażliwości i alergii. Zapewnia indywidualnie dopasowane zalecenia prob
Pakiet zapewniający kompleksową diagnostykę mikrobioty jelitowej, w tym bakterii, grzybów, pasożytów, czy innych patogenów jelitowych. Sprawdza też kondycję mikrobioty prozdrowotnej i wskazuje jak ją wspierać. Możesz wybrać zakres pakietu. Zamawiając badania w pakiecie, płacisz mniej
Więcej z naszego bloga
