Jak wspierać zdrowie seniora?

Wsparcie i profilaktyka zdrowia to podstawowa rzecz na każdym etapie życia, jaką możemy zrobić w celu ochrony organizmu przed wystąpieniem różnego rodzaju chorób. Jednak seniorzy ze względu na zachodzące w ich organizmie zmiany, a także zwiększone ryzyko rozwoju różnych chorób przewlekłych, zasługują na trochę większą uwagę. Co za tym idzie oprócz zwrócenia uwagi na badania profilaktyczne, dodatkowo warto przekazać konkretne wskazówki jak zadbać o zdrowie osób starszych, a także w jaki sposób można poprawić jakość życia seniorów.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie zmiany w organizmie zachodzÄ… podczas starzenia?
• Jak mikrobiota wpÅ‚ywa na pracÄ™ starzejÄ…cego siÄ™ organizmu?
• Jak zadbać o zdrowie i odporność seniora/po 60?
• Jak dobrać odpowiednie probiotyki?
• Jakie sÄ… zdrowotne zalecenia dla osób starszych?

Przeczytaj również: Co się dzieje z mikrobiotą jelit wraz z wiekiem?

Proces starzenia jest nieuchronnym, długotrwałym zjawiskiem fizjologicznym, który rozpoczyna się około 25-30 roku życia i powoli postępuje wraz z upływem lat. [1] Proces ten związany jest przede wszystkim z osłabieniem umiejętności  regeneracji organizmu, czyli  zmniejszeniem procesów podziałowych komórek organizmu oraz ze zwiększeniem procesów obumierania komórek. [1] W konsekwencji czego dochodzi do pogorszenia funkcji organizmu, w tym konkretnych narządów i układów, przede wszystkim kostno-stawowego, sercowo-naczyniowego, oddechowego, a także pokarmowego. Dodatkowo dochodzi do  zmniejszenie zdolności organizmu radzenia sobie z urazami i infekcjami. [1]

Zmiany w układzie pokarmowym

Zmiany związane ze starzeniem organizmu dotyczą również funkcjonowania układu pokarmowego. Wraz z wiekiem zmniejsza się motoryka przewodu pokarmowego, czy też częściej dochodzi do pogorszenia stanu jamy ustnej, żołądka i jelit, ze względu na zmniejszenie zdolności regeneracyjnych wątroby i ścian przewodu pokarmowego. W starszym wieku obserwuje się większą wrażliwość układu pokarmowego, a także częstsze dolegliwości jelitowe. Co ciekawe zmiany te mogą być przyczyną jak również częściowo konsekwencją uboższego składu mikrobioty jelit.

Jesień życia dla mikrobioty jelit

Podczas starzenia mikrobiota jelit, tak jak komórki organizmu, podlega zmianie. Zmiany te niestety są zazwyczaj niekorzystne, gdyż dotyczą obniżenie różnorodności mikrobioty, w tym ilość bakterii prozdrowotnych, przy jednoczesnym zwiększeniu ilość bakterii potencjalnie patogennych. W związku z tym, że równowaga mikrobiologiczna wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, zmiany te mogą przyczynić się do powstania lub pogłębienia problemów zdrowotnych. Może to skutkować zaburzeniami procesów metabolicznych, odporności i większą podatnością na zaburzenia nastroju, ale przede wszystkim zaburzeniami procesów trawiennych. Objawiają się one często bólami brzucha, wzdęciami, przewlekłym uczuciem pełności, zaparciami lub biegunką. Więcej na temat zmian mikrobioty w procesie starzenia znajdziesz tutaj.

Problemy jelitowe- bóle brzucha, zaparcia, przewlekła biegunka- jak leczyć i wspierać organizm przed tymi dolegliwościami?

W przypadku problemów jelitowych, a także w prewencji przed ich wystÄ…pieniem, warto wesprzeć organizm probiotykami.  SÄ… to żywe mikroorganizmy, które wywierajÄ… korzystne dziaÅ‚anie na zdrowie czÅ‚owieka, poprzez przywrócenie równowagi mikrobioty i syntezÄ™ niektórych substancji. Jednak trzeba pamiÄ™tać, że nie każdy probiotyk bÄ™dzie dobry dla każdego. W zwiÄ…zku z tym, wybierajÄ…c probiotyki warto zwrócić uwagÄ™ na dziaÅ‚ania poszczególnych bakterii zawartych w  probiotykach. Jakie stosować, przez jaki czas – to najczÄ™stsze pytania, które zadawane sÄ… w kontekÅ›cie probiotyków. Jednak odpowiedź zawsze powinna być indywidualna. Przy wyborze probiotyku i dÅ‚ugoÅ›ci stosowania, należy wziąć pod uwagÄ™ potrzeby organizmu. W celu dopasowania terapii probiotykami można wykonać badanie Mikrobiota jelit. Sprawdza ono skÅ‚ad mikrobioty jelit i na tej podstawie oraz zgÅ‚aszanych dolegliwoÅ›ci i chorób, otrzymuje siÄ™ plan probiotykoterapii przygotowany przez zespół specjalistów Instytutu Mikroekologii.

Jak dbać o zdrowie seniora, czyli holistyczne wsparcie zdrowia

Wpływ na zdrowie seniora ma bardzo wiele czynników, zarówno dietetycznych, genetycznych jak i środowiskowych. Zastosowanie odpowiednich probiotyków to jeden z wielu elementów jak dbać o zdrowia seniora. Działa zarówno bezpośrednio na przywrócenie równowagi mikrobiologicznej i pośrednio na prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu oraz zdrowie fizyczne seniorów. Jednak istnieją również inne bardzo ważne czynnik wspierające, które obejmują zdrowy tryb życia oraz styl życia seniora, w tym: ruch i wypoczynek seniora, czyli aktywność fizyczna i sen, ale również zdrowie psychiczne oraz dieta! Taki zestaw zdrowie seniora pozwoli zadbać o zdrowie seniora na długo! Jaki powinien być styl życia seniora?
Zdrowotne zalecenia dla osób starszych:

SEN

• Osoby starsze powinny spać 7-8 godzin w ciÄ…gu doby.
• Znaczenie snu osoby starszej jest czÄ™sto dużo ważniejsze niż u osób mÅ‚odszych. Sen o odpowiedniej dÅ‚ugoÅ›ci i regularnoÅ›ci zapewnia wÅ‚aÅ›ciwy wypoczynek organizmu. W dÅ‚uższej perspektywie zbyt krótki sen może skutkować wiÄ™kszym ryzykiem chorób ukÅ‚adu krążenia, a także szybszym starzeniem siÄ™ mózgu.
• W przypadku problemów z bezsennoÅ›ciÄ… można spróbować zioÅ‚a na bezsenność: melisa lekarska, kozÅ‚ek lekarski (waleriana)- po 30 dniach stosowania 2 tygodnie przerwy, mÄ™czennica cielista (passiflora), chmiel, lawenda, rumianek.

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA SENIORÓW

• Należy pamiÄ™tać o codziennej aktywnoÅ›ci fizycznej seniorów, a także o angażowaniu siÄ™ w każdÄ… dziaÅ‚alność spoÅ‚ecznÄ…, która daje satysfakcjÄ™.
• Åšwiatowa Organizacja Zdrowia zwraca szczególnÄ… uwagÄ™ na zachowanie aktywnoÅ›ci fizycznej seniorów i zaleca co najmniej 2,5h w tygodniu aktywnoÅ›ci o umiarkowanej intensywnoÅ›ci, lecz im wiÄ™cej minut poÅ›wiÄ™ci siÄ™ aktywnoÅ›ci, tym bÄ™dÄ… wiÄ™ksze korzyÅ›ci zdrowotne. Czas ten można podzielić na odcinki, lecz nie na mniejsze, niż 10-minutowe.
• JeÅ›li wzmożony ruch jest problematyczny, daje niepokojÄ…ce dolegliwoÅ›ci, warto zgÅ‚osić siÄ™ o pomoc do fizjoterapeuty (uwaga na zÅ‚amania seniora).

ZDROWIE PSYCHICZNE

W holistycznym podejściu do wsparcia zdrowia osób starszych, zdrowie fizyczne i psychiczne powinny być nierozerwalną częścią. W związku z tym zdrowotna profilaktyka seniorów powinna obejmować komfort psychiczny poprzez: ruch, medytację, ćwiczenia oddechowe, wybaczanie, dbanie o ciało i estetykę, życie bez lęku i stresu. Dodatkowo warto tutaj podkreślić, jak ważna jest w tym przypadku aktywność społeczna seniora, nawiązywanie nowych relacji, a także pielęgnowanie życia rodzinnego. Bardzo korzystnie na stan psychiczny będzie wpływać również zachowanie aktywności fizycznej seniorów. Zatem, zarówno ruch i wypoczynek seniora ma ogromne znaczenie!
Jeśli występują trudności z samodzielnym osiągnięciem komfortu psychicznego, warto zgłosić się o pomocy do psychologa lub psychoterapeuty.

DIETA
Wspomaganie zdrowia seniorów to odpowiednie odżywianie. Zdrowe żywienie osób starszych może wydawać się trudne, ale wystarczy, że dieta seniora powinna opierać się na poniższych zaleceniach:

1. Seniorzy powinni uwzględniać spożywanie około 5-6 posiłków w ciągu dnia, regularnie (co 3-4 godziny). Dodatkowo warto zadbać o estetykę podania, urozmaicać posiłki i jak najczęściej jeść ulubione rzeczy. Dobrze, aby jeden posiłek w ciągu dnia był na ciepło.
2. Należy pamiętać o nawodnieniu! Wodę spożywać nawet wtedy kiedy nie odczuwasz pragnienia. Popijaj małymi łykami. Odpowiednie nawodnienie seniora to podstawa regulacji pracy całego organizmu.
3. Seniorzy powinni uwzględniać w swojej diecie również różnorodność warzyw i owoców, zwłaszcza świeżych. Warzywa powinny stanowić połowę tego zjadamy w ramach posiłku. Należy jeść około 3 porcji warzyw i 2 porcji owoców dziennie. Jeśli je źle tolerujesz możesz zmienić sposób przygotowania, np. ugotować, przetrzeć czy zmiksować.
4. Dieta seniora powinna zawierać pełnoziarniste produkty zbożowe (np. gruboziarniste kasze, pełnoziarniste pieczywo i makarony), zawierające błonnik, działający odżywiająco na mikrobiotę jelitową. Będzie to też działało korzystnie dla motoryki jelit i pasażu jelitowego.
5. Seniorzy powinni codziennie spożywać produkty mleczne, szczególnie te fermentowane (np. kefir, maślanka). Dostarczają one wapń wpływający korzystnie na układ kostny oraz na redukcję ciśnienia tętniczego. Dzięki zawartości bakterii probiotycznych produkty mleczne, szczególnie te fermentowane mogą pomóc w regulacji pracy przewodu pokarmowego.
6. Zdrowa dieta seniorów to spożywanie około 2 porcji ryb tygodniowo. Jedną porcję powinny stanowić tłuste ryby morskie (np. łosoś, halibut), zawierające kwasy tłuszczowe omega-3, które działaj przeciwzapalnie i wpływają korzystnie m.in. na układ nerwowy.
7. Zamiast soli należy wykorzystywać zioła (np. bazylia, tymianek, cząber, lubczyk, pietruszka, koperek). Mają dużo cennych właściwości i poprawiają smak potraw.
8. Seniorzy powinni codziennie suplementować witaminę D. Dawkę należy dostosować indywidualnie z lekarzem lub dietetykiem.
9. Jeśli zażywane są leki, należy uważać na dawkowanie oraz na to jakie produkty są spożywane. Wiele leków ma różnego rodzaju interakcje pomiędzy sobą jak i składnikami żywności. Stosowanie leków i suplementów diety należy skonsultować z lekarzem. Wszystkie leki i preparaty zawsze należy popijać jedynie wodą.

Zdrowe żywienie osób starszych zawsze budzi kontrowersje, ze wzglÄ™du na to że potrzeby żywieniowe w podeszÅ‚y wieku mogÄ… siÄ™ różnić. Jest to zazwyczaj spowodowane przez wystÄ™powanie chorób wieku podeszÅ‚ego, z którymi może wiÄ…zać siÄ™ nietolerancja na niektóre produkty, niestrawność lub problem z przyjmowaniem niektórych produktów. PamiÄ™taj, dieta seniora to zbilansowana dieta – dopasowana do potrzeb organizmu. W przypadku problemów zdrowotnych potrzeby mogÄ… ulegać zmianie, wiÄ™c jeżeli wystÄ™pujÄ… jakiekolwiek problemy z dopasowaniem sposobu żywienia, doboru odpowiednich produktów należy zgÅ‚osić siÄ™ do dietetyka. W tym zakresie możesz zdecydowanie liczyć na zespół dietetyków z Instytutu Mikroekologii – poznaj ich.

Co jeszcze możesz zrobić w profilaktyce zdrowia osób starszych?

Zdrowotna profilaktyka seniorów to również zadbanie o wnętrze! Zdrowotne wyzwania dla seniorów to wszelkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe, które mogą pojawić się naturalnie wraz z wiekiem. Leczenie dolegliwości można wesprzeć odpowiednią suplementacją seniora. Badanie mikrobioty pozwala na ocenę stanu jelit i jest narzędziem w diagnozowaniu i wsparciu przewodu pokarmowego. Niektóre dolegliwości osób starszych mogą zależeć od składu mikrobioty jelitowej. Badanie to polega na analizie składu i ilości mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym z próbki kału. Wynik badania zawiera indywidualnie dopasowaną do stanu mikrobioty i wywiadu chorobowego propozycję terapii probiotycznej (suplementacja seniora), czyli odpowiednie dopasowanie szczepy bakterii. Realizacja badań mikrobioty jelit jest prosta i całkowicie bezbolesna – wystarczy próbka kału pobrana samodzielnie podczas wypróżnienia. Więcej informacji, jak wykonać badanie dysbiozy jelit oraz dokładny jego zakres znajdziesz tutaj. Wspomaganie zdrowia seniorów to badania profilaktyczne, ale również zdrowa dieta seniorów o działaniu przeciwzapalnym. W celu dopasowania diety do potrzeb organizmu i występujących nietolerancji można wykonać badanie diagnostyczne z krwi w kierunku nadwrażliwości pokarmowych ImuPro. Dieta eliminacyjna w oparciu o testy alergiczne z krwi ImuPro może mieć korzystny wpływ na zdrowie seniora. Więcej o alergiach pokarmowych i badaniach z krwi dowiesz się tutaj!

Bibliografia:
1. Wierzbicka J, Brukwicka I, Kopański Z, Rowiński J, Furmanik F. Wybrane aspekty procesu starzenia się człowieka. Journal of Clinical Healthcare, 2017, 2.