Dieta eliminacyjna od A do Z

Dieta eliminacyjna to jedna z najpowszechniej stosowanych diet w ostatnich latach. Występują różne typy diety eliminacyjnej ze względu na rodzaj eliminowanych składników. Ograniczeniom mogą podlegać różne produkty, najczęściej jest to mięso, gluten, mleko i jaja. Przyczyny stosowania diety eliminacyjnej bywają różne. Jednak należy pamiętać, że dieta eliminacyjna to zazwyczaj dieta restrykcyjna, a nieodpowiednio prowadzona może prowadzić do niedoborów żywieniowych. W związku z tym, powinna być stosowana przede wszystkim w przypadku wskazań zdrowotnych. Tu znajdziesz najważniejsze informacje o diecie eliminacyjnej bez niedoborów!

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co  najczęściej eliminuje siÄ™ z diety?
• Kiedy należy zastosować dietÄ™ eliminacyjnÄ…?
• Jakie objawy sugerujÄ…, że warto pomyÅ›leć o diecie eliminacyjnej?
• Jakie badanie na alergie można wykonać w celu dopasowania diety?
• Jak czytać wyniki testów alergicznych z krwi ImuPro
• Na czym polega dieta eliminacyjna i jak siÄ™ jÄ… stosuje?

Przeczytaj również: Jak przygotować posiłki bez mleka, jaj, glutenu? Kilka słów o rodzajach diet eliminacyjnych!

Co  najczęściej eliminuje się z diety?

Najpopularniejsze rodzaje diet eliminacyjnych to:

• dieta wegetariaÅ„ska – dieta bez miÄ™sa, przy której można jeść produkty mleczne,
• dieta wegaÅ„ska – dieta bez jajek, miÄ™sa, ryb, nabiaÅ‚u,
• dieta bezlaktozowa (dieta bez laktozy, stosowana w przypadku, gdy wystÄ™puje nietolerancja laktozy) – laktoza to cukier zawarty w mleku i jego przetworach, a w przypadku diety bezlaktozowej eliminacji podlegajÄ… produkty mleczne zawierajÄ…ce laktozÄ™. Nie wyklucza to caÅ‚kowicie nabiaÅ‚u, ponieważ sÄ… już dostÄ™pne produkty mleczne bezlaktozowe.
• dieta bezmleczna – eliminacji podlegajÄ… produkty zawierajÄ…ce biaÅ‚ko mleka krowiego. W tym przypadku konieczna jest caÅ‚kowita eleminacja nabiaÅ‚u i zastosowanie zamienników roÅ›linnych.
• dieta bezglutenowa – eliminacji podlegajÄ… produkty zawierajÄ…ce gluten (pszenica, jÄ™czmieÅ„, żyto, owies),
• dieta antyhistaminowa- eliminacja produktów bÄ™dÄ…cych źródÅ‚em histaminy, m.in. wÄ™dzone wÄ™dliny, dÅ‚ugodojrzewajÄ…ce sery, wino, drożdże, pomidory, banany, truskawki.

Kto powinien stosować dietę eliminacyjną?

Dieta eliminacyjna powinna być stosowana przede wszystkim przez osoby, u których widoczna jest szkodliwość konkretnego produktu. Sytuacja taka pojawia się zazwyczaj przy:

• Alergii natychmiastowej IgE-zależnej,
• Alergii o opóźnionej reakcji, IgG-zależnej- nadwrażliwoÅ›ci pokarmowej,
• Nietolerancji na laktozÄ™, fruktozÄ™, histaminÄ™,
• Celiakii.

Reakcje alergiczne u każdej osoby mogą się różnić i nie każdy powinien przejść na dietę eliminacyjną. Warto wiedzieć, że objawem nadwrażliwości pokarmowej może być nie tylko dolegliwość ze strony układu żołądkowo-jelitowego. Również przewlekły ból głowy i migreny mogą być związane z nadwrażliwościami. Badanie przyczyn dolegliwości jest możliwe za pomocą odpowiednich testów. Jeśli występuje alergia pokarmowa badanie z krwi w kierunku konkretnych alergenów pokarmowych powinno dać odpowiedź, co do przyczyny problemu. Diagnostyka alergii pokarmowych dostępna obecnie na rynku jest bardzo różna. Mogą to być np. testy alergiczne z krwi, zarówno na obecność alergii natychmiastowej jaki i opóźnionej, testy oddechowe na nietolerancje laktozy czy fruktozy, a także badanie z krwi przeciwciał w kierunku celiakii. Przeprowadzenie takich badań pozwoli na wykrycie problemu zdrowotnego, jak i sprawdzenie, które produkty wywołują dolegliwości. Dzięki temu możliwe jest zindywidualizowanie diety przez wykluczenie produktów szkodliwych.

Jakie wybrać badanie- alergia pokarmowa a nadwrażliwość pokarmowa?

Diagnostyka alergii pokarmowych zazwyczaj rozpoczyna siÄ™ od sprawdzenia natychmiastowych alergii pokarmowych w badaniu z krwi pod kÄ…tem alergii IgE-zależnych. Alergie te powodujÄ… nagÅ‚Ä… i ostrÄ… reakcjÄ™ na alergen i wymagajÄ… sprawnego rozpoznania alergenu i jego eliminacji. Objawy pojawiajÄ… siÄ™ zazwyczaj bezpoÅ›rednio po kontakcie z alergenem i najczęściej objawiajÄ… siÄ™ dolegliwoÅ›ciami ukÅ‚adu pokarmowego, wysypkami, reakcjÄ… ze strony Å›luzówek – Å‚zawienie, katar, kaszel. U niektórych osób może dojść nawet do wstrzÄ…su anafilaktycznego w kontakcie z alergenem. JeÅ›li alergie natychmiastowe zostaÅ‚y wykluczone, a objawy nadal wystÄ™pujÄ… lub zastosowana dieta eliminacyjna na podstawie wyniku badania alergii IgE-zależnych nie przyniosÅ‚a oczekiwanych efektów, warto rozważyć poszerzenie diagnostyki i wykonanie badania na nadwrażliwoÅ›ci pokarmowe, takie jak ImuPro.

NadwrażliwoÅ›ci pokarmowe, czyli alergie o opóźnionej rekacji IgG-zależnej mogÄ… objawiać siÄ™ od kilku do kilkudziesiÄ™ciu godzin po spożyciu alergeny. PowodujÄ… różne dolegliwoÅ›ci np. problemy żoÅ‚Ä…dkowo-jelitowe, katar, problemy skórne, przewlekÅ‚e zmÄ™czenie, migreny czy też przewlekÅ‚y ból gÅ‚owy. Badania diagnozujÄ…ce alergiÄ™ opóźnionÄ…, czyli badanie w kierunku nadwrażliwoÅ›ci pokarmowych ImuPro jest pomocne w wykryciu produktów wywoÅ‚ujÄ…cych nadwrażliwość pokarmowÄ…. Ze wzglÄ™du na dÅ‚ugi czas od spożycia alergenu do wystÄ…pienia dolegliwoÅ›ci, czÄ™sto nie można „goÅ‚ym okiem” wyÅ‚apać produktów szkodliwych. WiÄ™cej o tym, dlaczego warto zrobić badanie nadwrażliwoÅ›ci pokarmowych przeczytasz tutaj.

Jak interpretować wyniki testów alergicznych z krwi ImuPro?

Po wykonaniu badania ImuPro, pacjent otrzymuje wynik, w którym wskazane są produkty, na które została wykryta nadwrażliwość w stopniu podwyższonym (kolor pomarańczowy) i znacznie podwyższonym (kolor czerwony),  a także na które nie występuje nadwrażliwość (kolor zielony). Przykładowe produkty wywołujące alergię widoczne są poniżej.

Eliminacji powinny podlegać produkty, na które wyszła nadwrażliwość w stopniu podwyższonym i znacznie podwyższonym. Jednak wykluczenie produktów nie powinno być długoterminowe.

Co należy wiedzieć o diecie eliminacyjnej? Zasady diety eliminacyjnej na podstawie badania ImuPro

Dieta eliminacyjna na podstawie wyniku badania ImuPro obejmuje 3 fazy:

• eliminacjÄ™,
• prowokacjÄ™
• i stabilizacjÄ™.

Poszczególne etapy diety eliminacyjnej powinny następować po sobie. Czas stosowania diety eliminacyjnej na podstawie wyniku badania ImuPro jest ściśle określony, ale może podlegać indywidualnym modyfikacjom. Przyjrzyjmy się bliżej wszystkim etapom diety eliminacyjnej.

1. FAZA ELIMINACJI
Czas stosowania ścisłej eliminacji wynosi od 5 do 8 tygodni. Ma to na celu ograniczenie stanów zapalnych powodowanych przez nadwrażliwości pokarmowe. Właśnie dlatego dieta ta nazywana jest również dietą przeciwzapalną. W czasie eliminacji nie można spożywać produktów, przeciwko którym jest podwyższona lub znacznie podwyższona ilość przeciwciał IgG w surowicy w badaniu ImuPro. Oczywiście eliminowane muszą być też wszystkie potrawy, które mają w składzie produkty powodujące nadwrażliwość lub należy je przygotowywać z odpowiednimi zamiennikami.
Oprócz tego, wszystkie pokarmy, na które nadwrażliwość nie wyszła, powinny być spożywane w tzw. rotacji, czyli cyklach 4-dniowych. Ma to zapewnić ochronę przed rozwojem innych nadwrażliwości pokarmowych oraz zapewnić różnorodność w diecie.

2. FAZA PROWOKACJI
Następuje po 5-8 tygodniach prowadzenia diety eliminacyjno – rotacyjnej. Polega ona na pojedynczym testowaniu poszczególnych produktów, na które wyszła nadwrażliwość w badaniu ImuPro i sprawdzeniu, czy powodują one dolegliwości np. ból brzucha, biegunkę, migreny i/lub przyrost masy ciała o ok. 1kg. Powrót stanu zapalnego powoduje zatrzymywanie wody w organizmie, a to z kolei zwiększenie masy ciała. Jeśli w ciągu jednej nocy masa ciała wzrośnie powyżej 1kg, świadczy to o nawrocie stanu zapalnego.

Jak wyglÄ…da faza prowokacji w praktyce?
Prowokacja jednego produktu trwa 4 dni. Dzień pierwszy rozpoczynamy od sprawdzenia masy ciała. Przez cały dzień (jeden!) spożywamy jak najwięcej wybranego, wcześniej eliminowanego alergenu, na który wyszła nadwrażliwość, w jak najczystszej formie. Przez następne 3 doby obserwujemy reakcje organizmu, czyli nawrót objawów, samopoczucie, zmiany masy ciała. Produkt, który nie powoduje reakcji możemy wprowadzić ponownie do diety raz w tygodniu. Jeśli wystąpi reakcja i/lub wzrost masy ciała o 1kg lub więcej, eliminujemy ten pokarm przez rok.

Podczas tej fazy warto prowadzić dzienniczek żywieniowy, który pomoże w usystematyzowaniu informacji na temat kolejno prowokowanych produktów.

3. FAZA STABILIZACJI
Trwa rok i następuje po zakończeniu fazy prowokacji. W tym czasie eliminujemy z diety pokarmy, które wywołały dolegliwości lub wzrost masy ciała w czasie prowokacji oraz rotujemy pozostałe produkty.
Faza stabilizacji koÅ„czy siÄ™ ponownÄ… prowokacjÄ… – produktów eliminowanych przez rok z diety. Po tym czasie pacjent wraca do żywienia standardowego. Rok fazy stabilizacji pomaga nauczyć siÄ™ jak urozmaicać dietÄ™, nie doprowadzić do monotonii i powstania nowych alergii.

Zbilansowana dieta eliminacyjna -pomoc dietetyka

Ze względu na różne rodzaje diet eliminacyjnych, utrzymanie diety często bywa problematyczne, ze względu na ilość wykluczanych produktów wywołujących alergię, nadwrażliwości lub nietolerancje pokarmowe. Przy dużej ilości eliminowanych produktów najczęstszym problemem są zamienniki wykluczonych produktów, jakie zastosować i w jaki sposób. W konsekwencji, często samodzielne utrzymanie diety eliminacyjnej sprowadza się do monotonnych jadłospisów, które w dłuższej perspektywie czasu mogą być powodem niedoborów żywieniowych i problemów zdrowotnych. W dietach eliminacyjnych, takich jak dieta bezglutenowa, dieta bezmleczna, dieta wegańska, istnieje duże ryzyko niedoborów składników odżywczych.
Zbilansowana dieta eliminacyjna to podstawa! W związku z tym podczas stosowania diety eliminacyjnej warto skonsultować się z dietetykiem, który wytłumaczy, jak długo powinna być stosowana i co jeść będąc na diecie eliminacyjnej, aby efekty diety były jak najlepsze. W razie potrzeby może również przygotować indywidualnie dopasowany jadłospis, co pozwoli łatwo i wygodnie prowadzić dietę eliminacyjną. Jadłospisy na diecie eliminacyjnej wcale nie muszą być monotonne i restrykcyjne! Dietetycy pracujący w Instytucie Mikroekologii, dbają o to, by przygotowana przez nich dieta eliminacyjna była zbilansowana pod względem składników odżywczych, zróżnicowana pod kątem zamienników wykluczonych produktów, a także uwzględniająca preferencje smakowe pacjenta.

Jak wesprzeć organizm w diecie eliminacyjnej?

Prowadzenie diety eliminacyjnej to dobry czas, by zająć się uszczelnieniem bariery jelitowej. To właśnie jej nieszczelność i zaburzenia mikrobioty jelitowej, bezpośrednio wpływają na powstanie alergii IgG-zależnej. W tym celu warto zastosować probiotykoterapię, indywidualnie dopasowaną do: stanu mikrobioty jelit, występujących dolegliwości i wywiadu zdrowotnego. Propozycję takiej terapii probiotycznej uzyskasz wykonując badanie Mikrobiota jelit.