SIBO – przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego

Jelita człowieka mogą mieć nawet około 8 metrów długości. Ich najdłuższa część to jelito cienkie. W obrębie jelita cienkiego odbywa się trawienie i wchłanianie tego, co zjadamy. Niestrawione jedzenie trafia do jelita grubego i dlatego głównie tam powinny znajdować się bakterie rozkładające resztki pokarmowe. Zdarza się jednak, że bakterie zasiedlające jelito grube, przedostają się do jelita cienkiego i dochodzi tam do rozrostu flory bakteryjnej. Rozwija się wtedy SIBO lub IMO, czyli zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego. Oto wszystko, co warto wiedzieć o tej chorobie.

W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania:

• Zespół SIBO – co to za choroba?
• Jakie są objawy przerostu mikoflory jelita cienkiego?
• Jak zdiagnozować nadmiar bakterii zasiedlających jelito cienkie?
• Gdzie wykonać test oddechowy SIBO?
• Czy musisz przygotować się do badania w kierunku SIBO?
• W jaki sposób podejść do leczenia zespołu SIBO?

Przeczytaj również: Skąd bierze się SIBO? Kilka słów o przyczynach!

SIBO – co to za choroba?

W przypadku SIBO (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth) w obrębie jelita cienkiego dochodzi do nadmiernej liczby bakterii (powyżej 10⁵ jtk/g) albo jelito cienkie zasiedlają nietypowe bakterie lub archeony – normalnie bytujące w jelicie grubym. Rozwój SIBO powoduje uciążliwe dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, które mogą przypominać objawy zespołu jelita nadwrażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome – IBS).

Przyczyn występowania SIBO może być wiele. Najczęstsze przyczyny przerostu bakteryjnego to:

• zbyt mała ilość kwasu żołądkowego,
• zaburzenie wydzielania enzymów trzustkowych,
• zaburzenia motoryki jelita cienkiego.

Częstsze występowanie SIBO obserwuje się przede wszystkim w zespole jelita nadwrażliwego, ale także w przypadku innych chorób przewodu pokarmowego: celiakii, chorobie Leśniowskiego-Crohna, zespole krótkiego jelita.

Poznaj objawy SIBO i sprawdź, czy możesz mieć zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego?

Do najczęstszych objawów SIBO należą dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Zwykle nasilanie objawów zespołu SIBO następuje wieczorem oraz po spożyciu probiotyków, produktów fermentowanych i świeżych warzyw. Najczęstsze objawy zespołu rozrostu to:

• wzdęcia i gazy,
• bóle brzucha,
• biegunki lub zaparcia,
• zgaga,
• mdłości,
• bóle głowy,
• zmęczenie.

Przerost bakterii w jelicie cienkim może również przejawiać się niedoborami pokarmowymi. Zwykle dochodzi do niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K oraz witamin z grupy B. Mogą również wystąpić zaburzenia wchłaniania tłuszczów. Ze względu na to, że objawy rozrostu bakteryjnego nie są specyficzne, do oceny występowania zespołu SIBO i ustalenia diagnozy, konieczna jest diagnostyka.

Wszystko, co warto wiedzieć o diagnostyce SIBO

Zespół rozrostu flory jelita cienkiego diagnozuje się w sposób nieinwazyjny za pomocą testów oddechowych: wodorowego testu oddechowego lub wodorowo-metanowego testu oddechowego.

Wodór i metan produkowane są przez nadmierną ilość bakterii i archeonów w jelicie cienkim.

Gdzie wykonać wodorowo-metanowy test oddechowy?

W Instytucie Mikroekologii zrobisz wodorowo-metanowy test oddechowy zarówno stacjonarnie, jak i wysyłkowo. W przypadku wariantu wysyłkowego możesz samodzielnie pobrać materiał i dostarczyć go do laboratorium za pośrednictwem kuriera. Zobacz, jakie to proste!

Chcesz zrealizować wodorowo-metanowy test oddechowy w kierunku SIBO wysyłkowo?

Niezbędny zestaw do pobrania materiału wraz z instrukcją prześlemy na wskazany przez Ciebie adres. Aby zrealizować badanie w kierunku SIBO stacjonarnie w Instytucie w Poznaniu przy ul. Sielskiej 6,  skontaktuj się z nami (61) 862 63 35.

Jak przebiega badanie SIBO?

Badanie trwa około 180 min. W tym czasie, w określonych odstępach dokonywane są pomiary stężenia gazów (wodoru, metanu i dwutlenku węgla) w wydychanym powietrzu. Pozwala to na ocenę nadmiernego rozrostu bakterii w obrębie jelita cienkiego oraz aktywności bakterii w różnych odcinkach przewodu pokarmowego. Warto zaznaczyć, że organizm człowieka fizjologicznie, w spoczynku, nie wytwarza wodoru ani metanu. Wodór jest wydzielany w procesie fermentacji (rozkładu) cukrów przez bakterie w obrębie jelita cienkiego. Metan natomiast powstaje na drodze metabolizmu wodoru przez archeony. Do czasu zakończenia pomiarów należy pozostawać w spoczynku. W trakcie przeprowadzania badania mogą wystąpić wzdęcia, ból brzucha lub biegunka.

Czy do wodorowo-metanowego testu oddechowego trzeba się przygotować?

Tak, przygotowanie do badania jest niezbędne i stanowi kluczowy element prawidłowo przeprowadzonego oznaczenia. Należy wdrożyć odpowiednią dietę i zaprzestać stosowania niektórych leków. Więcej o przygotowaniu do badania przeczytasz w tym artykule.

Jak wygląda wynik badania przerostu bakteryjnego SIBO?

Wynik wodorowo-metanowego testu oddechowego jest przedstawiony w formie wykresu obrazującego stężenie wodoru i metanu podczas całego badania. Otrzymasz go maksymalnie do 7 dni roboczych od przyjęcia materiału do laboratorium Instytutu.

Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego jest rozpoznawany, gdy poziom H₂ w wydychanym powietrzu wzrośnie ≥ 20 ppm i/lub gdy poziom CH₄ wzrośnie ≥ 10 ppm od wartości początkowej w czasie do 90 min od obciążenia. Z wynikiem należy udać się do lekarza w celu interpretacji i leczenia zespołu SIBO.

Jak leczyć SIBO?

Leczeniem zespołu rozrostu zajmuje się lekarz, zwykle gastroenterolog, gastrolog lub internista. Zwykle konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii przez około 2-3 tygodnie. Po tym czasie powinno dojść do złagodzenia objawów SIBO. Podczas konsultacji lekarz może ustalić też, co było przyczyną SIBO. W niektóych przypadkach lecznie zespołu rozrostu nie wyeliminuje się od razu wszystkich objawów choroby. Wówczas lekarz może wykluczyć występowanie innych chorób w obrębie jelita, np. choroby zapalne jelit. W razie potrzeby należy uwzględnić również leczenie choroby podstawowej.

Leczenie SIBO powinno obejmować również zmianę diety i np. spożywanie produktów zgodnych z wytycznymi diety low FODMAP. Mimo że dieta ta jest polecana w przypadku występowania zespołu rozrostu jelita cienkiego, to jednak jej skuteczność może różnić się osobniczo. W Instytucie jesteśmy w stanie ocenić typ FODMAP w badaniu mikrobioty – Mikrobiota jelit Complete. Dzięki temu wskaźnikowi można ustalić, czy zastosowanie diety low FODMAP pozwoli złagodzić dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Mikrobiota jelit Complete niesie nowe możliwości dietoterapii w przypadku przerostu bakteryjnego jelita cienkiego. Więcej o diecie w SIBO przeczytasz tutaj.

Dopasowanie żywienia może okazać się trudnym zadaniem, dlatego warto skorzystać z pomocy dietetyka, celem leczenia SIBO holistycznie. W Instytucie Mikroekologii otrzymasz wsparcie zarówno lekarza jak i dietetyka – poznaj ich. Trzeba również pamiętać, że stosowanie niektórych probiotyków w przebiegu SIBO może spowodować nasilenie objawów. Mowa tutaj zwłaszcza o probiotykach zawierających bakterie z rodzaju Lactobacillus. Za bezpieczniejsze uważa się stosowanie probiotyków zawierających Saccharomyces boulardii oraz bakterie z rodzaju Bifidobacterium. Zastosowanie probiotyków można rozważyć po przebytej antybiotykoterapii i konsultacji z lekarzem.

Źródła

1. Szczeklik A., Gajewski P. Interna Szczeklika: Zespół rozrostu bakteryjnego, 2018, s. 2700.
2. Gąsiorowska J., Czerwionka-Szaflarska M. Zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego a zespół jelita  nadwrażliwego. Przegląd Gastroenterologiczny 2013; 8 (3), 165-171.