Biegunka – co może być przyczyną i jak to sprawdzić?

Biegunka najczęściej identyfikowana jest jako oddawanie luźnego stolca kilka razy w ciągu doby. Mówimy wówczas o biegunce ostrej, która trwa zwykle krócej niż 7 dni i zazwyczaj związana jest z zatruciem pokarmowym lub infekcją. Czasami czas ten wydłuża się do 30 dni. Jeśli jednak biegunki przybierają formę przewlekłą i pojawiają się dłużej niż przez 30 dni należy podjąć zdecydowane kroki aby wyjaśnić ich przyczynę. Jak radzić sobie z biegunką i co może ją powodować?

Biegunka – czy trzeba iść do lekarza? Co powoduje biegunkę?

Nie każda biegunka jest wskazaniem do wizyty lekarskiej. Jeśli objawy samoistnie lub po podaniu doraźnych leków przeciwbiegunkowych ustępują nie trzeba konsultować jej z lekarzem. Jednak jeśli zauważymy, że w kale pojawia się duża ilość śluzu lub krwi, wówczas konieczne jest udanie się do specjalisty. Konsultacji lekarskiej wymaga też każdy przypadek przedłużającej się (powyżej 3 dni) lub przewlekłej biegunki. Dlaczego?

• Biegunka może być pierwszym objawem wielu chorób, np. infekcji wirusowej, pasożytniczej lub bakteryjnej, celiakii czy chorób zapalnych jelit takich jak np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniewskiego – Crohna.
• Ryzyko odwodnienia. Szczególnie istotny aspekt u małych dzieci. Im mniejsze dziecko (noworodek, niemowlę, przedszkolak) tym szybciej postępuje odwodnienie spowodowane biegunką. Dlatego w przypadku dzieci każdy gwałtowny epizod biegunkowy powinien być konsultowany z lekarzem, aby wdrożyć nie tylko szybkie leczenie, ale także zapobiec odwodnieniu, które może być groźne dla zdrowia i życia dziecka. U dorosłych biegunka również może prowadzić do odwodnienia, szczególnie jeśli jest gwałtowna, wypróżnienia są bardzo częste, a doraźnie leki nie hamują objawów.
• Być może konieczne będzie zlecenie wykonania dodatkowej diagnostyki lub wdrożenie leczenia. Dotyczy to przede wszystkim przewlekłych biegunek. Jeśli wykluczone zostaną choroby mogące powodować ostre biegunki, wówczas należy rozszerzyć diagnostykę np. o badanie Clostridioides difficile z toksyną A i B, Campylobacter i inne.
  

Zespół jelita nadwrażliwego a biegunka. Czy stres może wywołać biegunkę?

Jelita i mózg są ze sobą połączone osią mózgowo – jelitową. Między tymi organami dochodzi do stałej wymiany informacji i bodźców. Większość komunikatów płynie od jelit do mózgu (stąd tak duże znaczenie zdrowia jelit i prawidłowej mikrobioty w chorobach takich jak np. depresja). Część komunikatów wysyłana jest od mózgu do jelit. Czasami nawet przebiega to w sposób nieuświadomiony: pacjent nie uświadamia sobie, że znajduje się w stanie stresu czy napięcia, ale pojawiają się objawy somatyczne, czyli np. biegunka. W przewlekłych biegunkach dochodzi problem tzw. „błędnego koła”. Pacjent, ze względu na przewlekły stres ma objawy biegunkowe, a spowodowany tym dyskomfort wpływa na zaostrzenie objawów. Wyjściem z sytuacji jest nauka radzenia sobie ze stresem i napięciem. Być może konieczna będzie wizyta u specjalisty, trening medytacji czy wybranie właściwych metod relaksacji. Nie należy lekceważyć aspektu psychologicznego w przewlekłych biegunkach, bowiem leczenie powinno być holistyczne, obejmujące zarówno ciało, jak i umysł.

Biegunka – jak jej zapobiegać?

Profilaktyka biegunek o podłożu infekcyjnym (wirusowym, bakteryjnym, pasożytniczym):

• Higiena. Jedną z najważniejszych zasad profilaktyki jest zachowanie odpowiedniej higieny. Dotyczy to przede wszystkim dokładnego mycia rąk, szczególnie po wyjściu z toalety, wizycie w miejscach publicznych, środkach komunikacji. Pomocne mogą być żele odkażające, które szczególnie warto stosować np. przed jedzeniem, kiedy nie mamy możliwości umycia rąk.
• Unikanie źródeł zakażenia. Infekcje wirusowe (popularna grypa jelitowa) są silnie zakaźnie. Należy unikać kontaktów z osobami chorymi.

Probiotyki a biegunka

Odpowiednia liczba bakterii z grupy mikroflory immunostymulującej oraz ochronnej zwiększa szansę na uniknięcie zakażenia. Szczególnie istotna jest probiotykoterapia po antybiotykoterapii, aby nie dopuścić do przerostu bakterii C. difficile.

Aby dokonać oceny dysbiozy jelitowej należy wykonać badania mikrobioty jelitowej Mikrobiota jelit Pro, a następnie zastosować zalecenia dołączonej do wyniku probiotykoterapii. Badanie to wykonuje się między innymi w przypadku biegunkowej postaci zespołu jelita nadwrażliwego.

Badanie kału w czasie biegunki

Czasami jednak najlepszym rozwiązaniem jest diagnostyka biegunki w czasie jej trwania, szczególnie jeśli chodzi o biegunki o podłożu bakteryjnym. Szybka identyfikacja patogenu pozwala na szybkie wdrożenie skutecznego leczenia. Szczególnym wskazaniem do wykonania badania patogenów jelitowych jest:

• Nagłe rozpoczęcie biegunki,
• Objawy są pozostałością po przebytej infekcji jelitowej, powrocie z podróży, kuracji antybiotykowej,
• Objawy są powiązane ze spożyciem pokarmów pochodzenia zwierzęcego.

Badanie analizuje 24 czynniki infekcyjne (wirusy, bakterie, pasożyty – pierwotniaki) Wskazania do wykonania:

• Ciężka biegunka z odwodnieniem i gorączką,
• Biegunka z krwią,
• Przewlekła biegunka (trwająca ponad 2 tygodnie),
• towarzyszące biegunce objawy pozajelitowe (np. zapalenia stawów w przebiegu zakażenia pałeczkami Salmonella, Shigella, Campylobacter, Yersinia),
• względy epidemiologiczne  (np. pacjent wykonuje pracę wymagającą kontaktu z żywnością),
• Biegunka po podróżach zagranicznych,
• przed procedurą FMT (przeszczep kału).

Sprawdź zakres badania patogeny jelitowe. Wynik otrzymasz już w 2 dni.