Gluten – celiakia, alergia czy nadwrażliwość?

Dieta bezglutenowa to temat coraz bardziej powszechny, a produkty bezglutenowe stają się coraz łatwiej dostępne. Warto pamiętać, że przyczyny eliminacji glutenu mogą być różne. W Instytucie Mikroekolgii potrafimy je ustalić, dzięki wykorzystaniu odpowiedniej diagnostyki. W zależności od diagnozy, różne będą również zalecenia dotyczące eliminacji glutenu z diety.

Co to jest gluten?

Gluten jest jednym z białek zbóż, znajdujących się w:
– pszenicy,
– życie,
– orkiszu,
– owsie.

Co zawiera gluten?

Należy podkreślić, że gluten zawarty jest w mąkach, pieczywie, błonniku na bazie tych zbóż, ale także w słodzie, seitanie, hydrolizowanym białku roślinnym. Gluten może znajdować się także w produktach garmażeryjnych, wędlinach, a nawet lekach czy przyprawach!

Co to jest celiakia?

Mówiąc o glutenie, warto wspomnieć o celiakii, zwanej również chorobą trzewną. Jest to choroba autoimmunizacyjna, trwająca całe życie. Charakteryzuje się silną nadwrażliwością na gluten, który w przypadku osób chorych na celiakię działa toksycznie i prowadzi do szeregu powikłań zdrowotnych.

Do najbardziej charakterystycznych objawów celiakii należą:

• wzdęcia,
•  bóle brzucha,
• biegunki śluzowe i wodniste,
• utrata masy ciała, chudnięcie,
• zaburzenia rozwoju u dzieci,
• niski wzrost,
• obniżony nastrój, depresja.

Celiakia nie jest jednak jedyną możliwą przyczyną występowania objawów powodowanych przez spożycie glutenu. Możesz nie mieć celiakii, a nieceliakalną nadwrażliwość na gluten.

Nadwrażliwość na gluten

Objawy nadwrażliwości pokarmowej IgG-zależnej, zwanej czasem również nietolerancją glutenu mogą być przewlekłe i występować nawet po 72h od spożycia produktów zawierających gluten. Z tego powodu może być Ci trudno powiązać występowanie dolegliwości z tym, co zjadasz! Najczęstsze objawy nadwrażliwości to:

• katar,
• migrena,
• zmęczenie,
• problemy skórne, trądzik,
• problem z utratą masy ciała,
• obniżony nastrój lub depresja.

Jak dochodzi do rozwoju objawów nadwrażliwości na gluten?

Nadwrażliwość na gluten powoduje, że kiedy go zjadamy, aktywuje się nasz układ immunologiczny, który produkuje przeciwciała przeciw glutenowi. Przeciwciała te przyłączają się do antygenów glutenu i tworzą tzw. kompleksy immunologiczne, które mogą odkładać sięw różnych narządach i tkankach organizmu. Sytuacja ta prowadzi do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego o niskim nasileniu. Utrzymywanie się tego stanu może powodować m.in. wymienione objawy i obniżenie jakości życia.

Jak wyeliminować gluten – czego nie można jeść w celiakii a czym różnią się zalecenia przy nadwrażliwości na gluten?

Pacjenci z celiakią muszą stosować bardzo restrykcyjną dietę bezglutenową, co oznacza konieczność spożywania niemal wyłącznie certyfikowanych produktów bezglutenowych. Nawet śladowe ilości glutenu mogą bowiem wywołać zaostrzenie choroby i silne dolegliwości.
Europejskie Zrzeszenie Stowarzyszeń Osób z Celiakią – AOECS stworzyło Europejski System Licencyjny (ESL). Ma on na celu ujednolicenie znakowania żywności bezglutenowej poprzez użycie  jednego wspólnego znaku na produktach bezglutenowych. Ponadto, aby produkt mógł taką licencję otrzymać, producent musi być poddawany stałym kontrolom jakości.

Znak potwierdzający, że produkt jest bezglutenowy, zgodny z ESL.

Podobne niebezpieczeństwo dotyczy pacjentów z silną alergią IgE-zależną na gluten lub inne białka zbóż, ponieważ nawet mała ilość może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Dlatego wskazana jest szczególna ostrożność.

Przy nadwrażliwości pokarmowej IgG-zależnej na gluten zwykle można spożywać niecertyfikowane produkty bezglutenowe, ponieważ śladowe ilości nie wywołują zaostrzenia objawów. W przypadku nadwrażliwości eliminacja trwa 5-8 tygodni. Może okazać się, że włączenie glutenu do diety po tym czasie będzie ponownie możliwe!

Eliminacja glutenu krok po kroku

1. Po pierwsze – sprawdź, jaki rodzaj nadwrażliwości odpowiada za Twoje objawy. U nas wykonasz diagnostykę w kierunku celiakii, alergii, a także nadwrażliwości pokarmowej na gluten w badaniu ImuPro. Jeśli nie wiesz, jakie badanie wykonać, skorzystaj z bezpłatnych konsultacji telefonicznych! Może okazać się, że to właśnie gluten wywołuje u Ciebie objawy.
2. W przypadku nadwrażliwości pokarmowej IgG-zależnej, wyeliminuj gluten na 5-8 tygodni i zastąp go produktami bezglutenowymi. Wykonaj prowokację zgodnie z naszymi zaleceniami i dowiedz się, czy możesz wprowadzić gluten do diety, czy musisz eliminację utrzymać przez następny rok. Nie martw się – pomogą Ci w tym nasi dietetycy!
3. W przypadku alergii natychmiastowej IgE-zależnej, konieczność diety bezglutenowej może być długotrwała, a w przypadku celiakii, gluten musi być wyeliminowany na stałe.
4. Zadbaj równocześnie o uszczelnienie bariery jelitowej – stosuj probiotykoterapię.