Dieta i probiotykoterapia w reumatoidalnym zapaleniu stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to przewlekła, autoimmunologiczna choroba układu ruchu, charakteryzująca się stanami zapalnymi stawów, które prowadzą do bólu, sztywności oraz utraty sprawności. Współczesne podejście do leczenia RZS skupia się nie tylko na farmakoterapii, ale również na roli diety i mikrobioty jelitowej na przebieg choroby. Ostatnie badania sugerują powiązanie diety i probiotykoterapii z ograniczeniem objawów RZS i poprawą jakości życia pacjentów z RZS. Dowiesz się tutaj, jak powinna być skomponowana dieta przy RZS oraz czego unikać w reumatoidalnym zapaleniu stawów.

W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania:

• Czym jest reumatoidalne zapalenie stawów?
• Jak wspierać leczenie RZS dietą?
• Co jeść, a czego unikać?
• Jakie znaczenie ma mikrobiota jelitowa w reumatoidalnym zapaleniu stawów?
• Jaka terapia probiotykami sprawdzi się w RZS?

Przeczytaj również: Co to jest Reumatoidalne zapalnie stawów (RZS)?

Czym jest zapalenie stawów RZS?

Reumatoidalne zapalnie stawów (RZS) jest zapalną, autoimmunizacyjną chorobą tkanki łącznej o charakterze przewlekłym. Charakterystyczne symetryczne zapalenie stawów zaczynające się od bólu może prowadzić do całkowitego unieruchomienia.

Jak wspomóc leczenie RZS dietą? Poznaj ogólne zalecenia żywieniowe

Istnieje rosnące zainteresowanie wpływem diety na procesy zapalne w organizmie, w tym w RZS. Choć potrzeby żywieniowe każdej osoby są nieco odmienne i w każdym przypadku należy zadbać o odpowiednie zbilansowanie diety, wydaje się jednak, że pewne składniki odżywcze pomagają ograniczać procesy zapalne, a tym samym zmniejszać nasilenie objawów w RZS.

Co jeść w RZS?

Liczne badania dostarczają coraz więcej informacji na temat wpływu poszczególnych składników żywieniowych na ryzyko zachorowania i aktywność choroby. Warto zadbać o spożywanie produktów, które dostarczą Ci:

1.  Kwasy tłuszczowe omega-3 to inaczej wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Wykazują działanie przeciwzapalne. Dobrym źródłem kwasów omega są głównie tłuste ryby morskie (łosoś, makrela, tuńczyk), orzechy oraz nasiona. Jeśli szukasz wegańskiej alternatywy dla źródła kwasów omega, skorzystaj z alg morskich Schizochytrium sp. Należy pamiętać, że ryby chude (np. dorsz czy mintaj) mają znikomą zawartość kwasów omega-3, więc jeśli pojawiają się one w Twoim żywieniu częściej niż tłuste, rozważ suplementację kwasami omega-3.
2.  Antyoksydanty i witaminy. Spożywaj produkty bogate w witaminę C – np. cytrusy, czerwoną paprykę, witaminę E – np. oleje roślinne, orzechy, beta-karoten – np. marchew, dynię oraz selen – np. orzechy brazylijskie, ryby. Zmniejszają one stres oksydacyjny i wykazują działanie przeciwzapalne.
3. Błonnik w odpowiedniej ilości z warzyw i owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych wpływa korzystnie na układ immunologiczny oraz mikrobiotę jelitową. Podczas trawienia błonnik stymuluje produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (ang. Short Chain Fatty Acids – SCFA) w jelitach. SCFA, takie jak kwas masłowy, kwas propionowy i kwas octowy, mają właściwości przeciwzapalne.

Czego nie jeść przy reumatoidalnym zapaleniu stawów?

Należy ograniczyć dostarczanie z jedzeniem czynników prozapalnych, a więc przede wszystkim spożywanie produktów wysokoprzetworzonych oraz zawierających cukier. Ogranicz słodzenie i jedzenie słodyczy. Pamiętaj też, by unikać cukrów ukrytych pod postacią napojów. Ogranicz jedzenie fast foodów i gotowych posiłków.

To jednak nie wszystko, czego unikać. W organizmie niektórych osób chorujących na RZS, może dochodzić do rozwoju reakcji zapalnej na określone pokarmy (dokładnie białka pokarmowe). Jedzenie uczulających pacjenta pokarmów powoduje powstawanie przeciwciał IgG w krwiobiegu i kompleksów immunologicznych. Kompleksy te mogą następnie „osadzać się” w stawach i tam wywoływać reakcje zapalne oraz wzmagać dolegliwości bólowe. W przypadku tych osób, pomocne przy reumatoidalnym zapaleniu może być eliminowanie alergenów pokarmowych. Eliminacja alergenów ogranicza stan zapalny i może pomóc w zmniejszeniu objawów. Ważne jest więc, by zidentyfikować pokarmy wywołujące stan zapalny w organizmie i wyeliminować je. W tym celu wykonuje się badanie diagnostyczne z krwi w kierunku nadwrażliwości pokarmowych ImuPro. Dieta eliminacyjna w oparciu o testy alergiczne z krwi ImuPro może przyczynić się do poprawy jakości życia osób z RZS. Więcej o alergiach pokarmowych i badaniach z krwi dowiesz się tutaj!

Czy mikrobiota jelitowa ma znaczenie w reumatoidalnym zapaleniu stawów?

Istnieje coraz więcej dowodów sugerujących zależność między mikrobiotą jelitową a  rozwojem reumatoidalnego zapalenia stawów. W przypadku dysbiozy dochodzi do zmian w obrębie nabłonka oraz zwiększenia przepuszczalności błon śluzowych (więcej o dysbiozie przeczytasz tutaj) . Fragmenty drobnoustrojów docierają do krwiobiegu, zapoczątkowując odpowiedź immunologiczną. U pacjentów z RZS występują zmiany mikrobioty jelitowej, podobne do tych obserwowanych u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit. Naukowcy  wskazują, że obecność bakterii rodzaju Prevotella była związana z występowaniem przedklinicznego stadium RZS.  Bakterie z rodzaju Prevotella w mikrobiocie jelitowej są związane z genotypem zwiększającym ryzyko RZS. W odbudowywaniu mikrobioty jelitowej i zapewnieniu prawidłowej szczelności jelitowej niezbędne są probiotyki. Probiotykoterapia powinna być dobrana indywidualnie, a w tym pomocne może być wykonanie badania mikrobioty jelitowej Mikrobiota jelit Complete. Więcej o probiotykach dowiesz się tutaj.

Probiotyki w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów

W przypadku zapalenia stawów RZS, brak równowagi mikrobioty jelitowej może przyczyniać się do nasilenia objawów. Badania wskazują na potencjalne korzyści stosowania probiotyków u pacjentów z RZS. Przykładowo, probiotyki mogą wpływać na zmniejszenie nasilenia objawów, poprawę zdolności ruchowej stawów oraz obniżenie poziomu markerów zapalnych we krwi. Terapia probiotykami powinna być dobierana indywidualnie do stanu klinicznego pacjenta. Szczepy bakterii probiotycznych, które warto rozważyć jako wsparcie osób z RZS to:

• Lactobacillus casei: Badania sugerują, że ten gatunek probiotyków może wpłynąć na poprawę stanu zapalnego oraz redukcję objawów RZS. Lactobacillus casei może pomagać w regulacji układu immunologicznego i zmniejszeniu reakcji zapalnych.
• Bifidobacterium longum: Ten gatunek bakterii może pomagać w regulacji układu immunologicznego oraz zmniejszeniu stanów zapalnych. Bifidobacterium longum jest często badany w kontekście chorób autoimmunologicznych.
• Lactobacillus plantarum: Badania sugerują, że ten gatunek bakterii może wpływać na zmniejszenie stresu oksydacyjnego oraz poprawę parametrów zapalnych. Może to być istotne w kontekście RZS.
• VSL#3: To jest kombinacja kilku szczepów bakteryjnych, VSL#3 był badany w kontekście chorób zapalnych, w tym RZS, i wykazywał potencjał w obniżeniu reakcji zapalnych.

Warto jednak podkreślić, że wpływ probiotyków na RZS jest obszarem ciągłych badań, a efekty mogą być zróżnicowane w zależności od organizmu każdej osoby.

Masz RZS i zastanawiasz się, jaki probiotyk wybrać?

Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji telefonicznej z naszymi specjalistkami. Sprawdź dostępność konsultacji i zadzwoń.

Podsumowanie

Wpływ żywienia i probiotykoterapii na przebieg RZS jest obszarem intensywnych badań. Dieta bogata w składniki o działaniu przeciwzapalnym oraz suplementacja probiotykami mogą pomóc w zarządzaniu objawami RZS poprzez regulację stanów zapalnych w organizmie oraz wpływ na mikrobiotę jelitową. Dodatkowo warto zaznaczyć, że każdy organizm reaguje indywidualnie na różne składniki odżywcze, dlatego sposób żywienia oraz celowana probiotykoterapia powinny być dobrane do własnych potrzeb na podstawie obserwacji organizmu.

Literatura:

Vaghef-Mehrabany E, et al. Probiotic supplementation improves inflammatory status in patients with rheumatoid arthritis. Nutrition. 2014 Mar;30(3):430-5. doi: 10.1016/j.nut.2013.09.007.

Zamani B, Golkar HR, Farshbaf S, et al. Clinical and metabolic response to probiotic supplementation in patients with rheumatoid arthritis: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Int J Rheum Dis. 2016 Mar;19(3):869-79. doi: 10.1111/1756-185X.12888.

Alipour B, et al. Effects of Lactobacillus casei supplementation on disease activity and inflammatory cytokines in rheumatoid arthritis patients: A randomized double-blind clinical trial. Int J Rheum Dis. 2014 Feb;17(2):519-27. doi: 10.1111/1756-185X.12357.

Gioia C, Lucchino B, Tarsitano MG, Iannuccelli C, Di Franco M. Dietary Habits and Nutrition in Rheumatoid Arthritis: Can Diet Influence Disease Development and Clinical Manifestations? Nutrients. 2020 May 18;12(5):1456. doi: 10.3390/nu12051456. PMID: 32443535; PMCID: PMC7284442.