Jak kolagen wpływa na jelita i mikrobiotę?

Kolagen to białko powszechnie występujące w organizmie człowieka, będące ważnym budulcem tkanki łącznej. Swoją popularność zyskał już kilka lat temu dzięki swoim korzystnym właściwościom dla urody i zdrowia. Odpowiada on przede wszystkim za wzmacnianie naczyń krwionośnych, integralność stawów i chrząstek, a także kondycję skóry. To właśnie korzystny wpływ na skórę wypromował na większą skalę suplementację kolagenu. Jak „białko młodości” wpływa na organizm i dlaczego warto je stosować? Okazuje się, że kolagen może korzystnie działać nie tylko na poprawę elastyczności i jędrności skóry, ale również na zdrowie przewodu pokarmowego. 

Materiał sponsorowany

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest kolagen i w jakim celu się go stosuje?
• Czy kolagen może pomóc na jelita?
• Jakie są dowody naukowe stosowania kolagenu?
• Czy kolagen wołowy i rybi mają te same właściwości?
• Jakie dawki kolagenu są bezpieczne i przynoszą korzystne efekty?

Przeczytaj również: Jelita – jaki mają związek ze zdrowiem skóry?

Dietetyczka pracująca na co dzień w Instytucie Mikroekologii. Specjalizuje się we wspieraniu dietetycznym pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, problemami skórnymi i spektrum autyzmu. Troszczy się o uwzględnianie preferencji żywieniowych swoich Pacjentów. Wspiera w procesie zmiany nawyków żywieniowych i stylu życia. Interesuje się dietą roślinną oraz jej wpływem na mikrobiotę jelitową i zdrowie człowieka.

Czym jest kolagen i w jakim celu się go stosuje?

Kolagen jest białkiem strukturalnym budującym przede wszystkim tkankę łączną. Stanowi on około 30% białek organizmu człowieka i występuje m.in. w skórze, stawach, ścięgnach, a także w strukturach przewodu pokarmowego. Wyróżnia się około 28 typów kolagenu, z czego najważniejszymi jest typ I, II, III, występujące najczęściej w preparatach kolagenowych. Produkcja kolagenu w organizmie zmniejsza się wraz z wiekiem, a proces ten pogarsza się już po 25 r.ż., a po 40 r.ż. z każdym rokiem traci się około 1,5% kolagenu. Objawia się to głównie powstawaniem zmarszczek i linii mimicznych.

Zastosowanie tego białka w organizmie jest powszechne. Wpływa korzystnie na kondycję skóry, włosów, paznokci, stawów, mięśni i ścięgien. Oprócz tego wspiera układ krążenia oraz jest elementem budulcowym układu pokarmowego. Wspomaga również gojenie się ran, wpływa korzystnie na układ kostny, a także może działać ochronnie na jelita. Co ciekawe, kolagen może oddziaływać na układ odpornościowy! Dzięki obecności wielu aminokwasów, w tym glutaminy może stymulować do pracy komórki układu odpornościowego. Kolagen może także korzystnie wpływać na regenerację śluzówki żołądka i jelit, stymulując tym samym jelitowy układ odpornościowy.

Czy kolagen może pomóc na jelita?

Pojawia się coraz więcej danych naukowych dotyczących korzystnego działania kolagenu na jelita i śluzówkę jelit. Prozdrowotna rola kolagenu w obrębie przewodu pokarmowego przejawia się przede wszystkim:

• Poprawą integralności ściany jelita – peptydy kolagenowe, dzięki swojej niskiej masie cząsteczkowej są skutecznie wchłaniane i mogą wzmacniać ściany jelit.
• Redukcją stanu zapalnego i zmniejszeniem produkcji wolnych rodników – dzięki aminokwasom zawartym w kolagenie dochodzi do zmniejszenia stężenia cytokin prozapalnych i markerów stanu zapalnego. Aminokwasy kolagenowe mają zdolność do stymulowania produkcji glutationu, który jest silnym przeciwutleniaczem i ma zdolność redukcji stężenia wolnych rodników.

Co sugerują badania naukowe o suplementacji kolagenem?

Pierwszym aspektem, na który warto zwrócić uwagę, jest skład kolagenu. Białko to zbudowane jest przede wszystkim z aminokwasów: proliny i glicyny, które występują suplementach kolagenowych w bardzo wysokim stężeniu.

Prolina oraz lizyna występują w kolagenie w formie tzw. hydroksylowanej (hydroksyprolina, hydroksylizyna). Wydaje się, że może być to łatwiej dostępna forma aminokwasów, co może ułatwiać syntezę kolagenu w organizmie. Co ciekawe, hydroksylowane aminokwasy decydują w dużej mierze o wytrzymałości kolagenu, a do ich tworzenia niezbędna jest witamina C. Jeśli więc proces ich tworzenia nie przebiega prawidłowo lub podaż z dietą jest niewystarczająca, może dochodzić np. do zwiększonego wypadania włosów, gorszej kondycji skóry, utraty jej elastyczności czy problemów ze stawami. W skład suplementów diety z kolagenem wchodzą również bioaktywne peptydy kolagenowe, które pobudzają do syntezy kolagen w organizmie stymulując fibroblasty. Szczególnie ważna jest tutaj peptyd prolina-hydroksyprolina. Podczas uszkodzenia włókien kolagenowych, właśnie tego peptydu jest najwięcej i stymuluje on fibroblasty do naprawienia uszkodzenia, stąd przypuszczalnie największa zdolność budulcowo-regeneracyjna przypisywana jest właśnie temu peptydowi.

Dostępne badania z udziałem zwierząt zwierzętach, sugerują, że kolagen może wspierać funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Stwierdzono, że przy zapaleniu jelita grubego, suplementacja peptydami kolagenowymi może przyspieszyć regenerację śluzówki jelit, a także zmniejszać ekspresję markerów stanu zapalnego takich jak NF-KB. W grupie badanej zaobserwowano również zmniejszoną zawartość wody w stolcu w porównaniu z grupami kontrolnymi.

W badaniu z udziałem kobiet z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi (IBS, zespół nieszczelnego jelita), wykazano, że przyjmowanie około 20 g suplementu peptydu kolagenowego dziennie może zmniejszyć wzdęcia i złagodzić łagodne objawy trawienne przy braku innych interwencji dietetycznych lub związanych ze stylem życia. Efekt odnotowano już po 6 tygodniach stosowania suplementacji.

Co ciekawe, badanie przeprowadzone na zdrowych osobach dorosłych, wykazało, że 10 g peptydów kolagenowych może zwiększać liczebność bakterii z rodzaju Bifidobacterium po 4 tygodniach suplementacji w porównaniu z grupą placebo. Warto wspomnieć, że równowaga mikrobioty jelitowej oddziałuje korzystnie na zdrowie organizmu oraz odżywienie śluzówki jelit.

Czy kolagen wołowy i rybi ma te same właściwości? 

Kolagen stosowany w suplementach występuje w kilku formach: żelatyny, hydrolizowanego kolagenu, niedenaturowanego kolagenu. Żelatyna jest wstępnie zdenaturowanym kolagenem, który może przynosić korzyści w suplementacji, zwłaszcza jeśli chodzi o zadbanie o zdrowie jelit. Nie ma jednak zbyt wielu badań na ten temat. Najlepiej udokumentowaną w zakresie wchłaniania formą kolagenu jest obecnie hydrolizowany kolagen. Dzięki obecności peptydów o niskiej masie cząsteczkowej może być on lepiej trawiony i wchłaniany, dzięki temu lepiej spełnia swoje funkcje. Jakie źródła kolagenu są najlepsze? Czy rybi kolagen jest lepszy od wołowego?

Według badań kolagen rybi wydaje się być lepszy niż kolagen wołowy, ponieważ strukturalnie kolagen rybi jest bardziej podobny do kolagenu ludzkiego, dzięki czemu może się on lepiej wchłaniać w jelitach, również ze względu na mniejszą masę cząsteczkową. Ponadto kolagen rybi charakteryzuje się lepszą rozpuszczalnością. Jednym z minusów może okazać się specyficzny rybi posmak, który może być wyczuwalny w niektórych preparatach kolagenowych. Według niektórych doniesień naukowych kolagen wołowy korzystniej oddziałuje na mięśnie i kości, a rybi na chrząstki i stawy. W badaniach na myszach wykazano, że kolagen rybi, a konkretnie peptydy w nim zawarte mogą przynosić korzyści w zmniejszeniu stanu zapalnego i reakcji alergicznych.

Dobry preparat kolagenowy powinien charakteryzować się: 

• wysokiej jakości surowcem, np. brandową formułą taką jak SeaGarden®,
• certyfikatem (np. MSC) zrównoważonych połowów ryb z zimnych wód Północnego Atlantyku, w przypadku preparatu rybiego,
• odpowiednią porcją dzienną kolagenu, minimum 2,5 g,
• badaniami wykonanymi przez niezależne i akredytowane laboratoria,
• prostym i krótkim składem, bez zbędnych, sztucznych dodatków

Warto wspomnieć, że kolagen jest pochodzenia zwierzęcego, więc na ten moment nie ma odpowiednika dla wegan i wegetarian. Jeśli jakiś produkt jest oznaczony jako wegański, warto przyjrzeć się składowi – zazwyczaj zawiera on kilka aminokwasów, jednak nie czyni to go kolagenem.

Jaka ilość kolagenu przynosi korzystne efekty?

Według aktualnych badań naukowych na temat suplementacji dla skóry, porcje dzienne wahały się od 1-10 g kolagenu na dzień. W badaniach nad sportowcami, w celu poprawy stanu chrząstek, mięśni i kości dawki suplementowane to 20 g/dzień. W przypadku problemów związanych z przewodem pokarmowym stosowano dawki od 2,5 do 10 g dziennie. Porcję suplementacyjną warto więc dobrać do swoich potrzeb i stanu zdrowia.

Podsumowanie

Aktualny stan wiedzy wskazuje, że preparaty kolagenowe, szczególnie hydrolizowane peptydy mogą poprawiać integralność bariery jelitowej, zmniejszać stan zapalny jelit, a także wpływać korzystnie na skórę i układ kostno-stawowy. Wciąż są potrzebne badania na większą skalę na ludziach, aby poznać dokładne mechanizmy działania suplementów kolagenowych oraz w celu sformułowania odpowiednich wytycznych. Przed zastosowaniem suplementacji warto porozmawiać z lekarzem, dietetykiem lub fizjoterapeutą. Jeśli chcesz wypróbować preparaty Natu.Care polecane przez naszych specjalistów możesz zamówić je tutaj z -17% rabatem z kodem INSTYTUT17.

Literatura:

1. León-López, A., Morales-Peñaloza, A., Martínez-Juárez I wsp. Hydrolyzed Collagen—Sources and Applications. Molecules, 2019.
2. Song, H., Zhang, S., Zhang, L I wsp. Effect of Orally Administered Collagen Peptides from Bovine Bone on Skin Aging in Chronologically Aged Mice. Nutrients, 2017.
3. Jelonek, L. Kolagen. Wszystko, co musisz wiedzieć. 2023
4. Abdelhakim, M., Lin, X., Ogawa, R. The Japanese Experience with Basic Fibroblast Growth Factor in Cutaneous Wound Management and Scar Prevention: A Systematic Review of Clinical and Biological Aspects. Dermatology and Therapy, 2020.
5. Abrahams, M., O’Grady, R., Prawitt, J. Effect of a Daily Collagen Peptide Supplement on Digestive Symptoms in Healthy Women: 2-Phase Mixed Methods Study. JMIR Formative Research, 2022.
6. Al-Atif, H. Collagen Supplements for Aging and Wrinkles: A Paradigm Shift in the Field of Dermatology and Cosmetics. Dermatology Practical & Conceptual, 2022.
7. Bolke, L., Schlippe, G., Gerß, J., Voss, W. A Collagen Supplement Improves Skin Hydration, Elasticity, Roughness, and Density: Results of a Randomized, Placebo-Controlled, Blind Study. Nutrients, 2019.
8. Clark, K. L., Sebastianelli, W., Flechsenhar, K. I wsp. 24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain. Current Medical Research and Opinion, 2008.
9. Iwasaki, Y., Nakatogawa, M., Shimizu, A. i wsp. Comparison of gelatin and low-molecular weight gelatin hydrolysate ingestion on hydroxyproline (Hyp), Pro-Hyp and Hyp-Gly concentrations in human blood. Food Chemistry, 2022.
10. Zague, V. Łagodzenie zapalenia błony śluzowej jelit poprzez suplementację kolagenu. Cancer Chemother Pharmacol, 2008.
11. De Almeida Jackix, E., de Medeiros Deckmann, A. C., de Castro, A. D., Fukumori, L. M. I. I wsp. Peptydy kolagenu morskiego modulują aktywność metaloproteinazy macierzy-2 i -9 oraz leczą wrzodziejące zmiany u szczurów. Marine drugs, 2018.